Vatan

Ev, „yüzyılların anlam katmanlarını taşıyan göz kamaştırıcı, kültürel bir fenomen“ oluşturur (Kazal 2005, 61). Terim, kullanımı nedeniyle karmaşık çağrışımlara sahiptir (bkz. Kühne/ Schönwald 2015, 101-104). Eski Yüksek Almanca heimuoti kelimesinden geliştirilmiştir ve „ülke, ülkenin bir parçası veya kişinin [doğup] büyüdüğü veya daimi ikamet yoluyla kendini evinde hissettiği yer“ (Duden çevrimiçi) anlamına gelir ve insanlar ile bir bölgesel alan veya orada hakim olan değerler ve normlar arasındaki ilişkiyi ifade eder (bkz. Kühne/ Schönwald 2015, 101-106).

Terimin tarihsel gelişimi hakkında

Tarihsel bağlama referansla, Kühne ve Schönwald’a göre „Heimat, özellikle 20. yüzyıla bakıldığında, hiçbir şekilde zararsız bir kavram olmamıştır“ (Kühne/ Schönwald 2015, 104). Bu bağlamda Lobensommer, terimin „1945’ten 1970’lerin ortalarına kadar eğlence edebiyatındaki kullanımının öncelikle nostaljik bir anı, ulaşılamaz bir ütopya anlamında olduğunu ve siyasi çağrışımlardan arındırıldığını“ ileri sürmektedir (Lobensommer 2010, 75-76). Burada Siegfried Lenz ve Günter Grass gibi yazarlara atıfta bulunmaktadır (bkz. Lobensommer 2010, 75-76).

1959’a kadar yerel bir bölge ve orada hakim olan görüş ve geleneklerle ilgili olarak yapılan çok dar ev tanımının yerini birkaç yer veya daha geniş alanların çevrelenmesi almıştır (bkz. Lobensommer 2010, 75). Güçlü bir şekilde sınırlandırılmış vatan kavramından kopuşun bu gelişimi istikrarlı bir şekilde devam etmiştir. Pazarkaya’ya göre 1986’da „ev […] kişinin kendi içinde [bulunur], bu da evin içselleştirilmesine, arkadaş edinme ve olumlu duygular yoluyla sürekli yeni evler yaratabilen bir öznelleştirmeye yol açar“ (Lobensommer 2010, 79).

Küreselleşmiş bir dünyada ev

Günümüz dünyasında ev kavramı, giderek daha belirgin hale gelen küreselleşme ve buna eşlik eden „birçok insanın yaşam dünyasının merkezsizleşmesi“ (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106) bağlamında, tanıdık bir yaşam dünyasında „yeniden konumlanma“ (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106) arzusuyla ilgili olarak bir rönesans yaşamaktadır. Bu terim sıklıkla „bölgesel kimlik“ ile eşanlamlı olarak kullanılmaktadır (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106). Bu durum, diğer şeylerin yanı sıra, „sorgulanmadan kabul edilen bir dizi rol, değer ve norm“ (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106) ile aile ve arkadaş çevresi şeklindeki sosyal boyuta da yansımakta, bu da çoğu durumda diğer insanların ve/veya kültürlerin dışlanması ve marjinalleştirilmesi boyutuyla sonuçlanmaktadır.

Bu bağlamda zaman („kişinin kendi geçmişini romantik bir şekilde hatırlaması“) (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106) ve „doğal ve kültürel peyzaj olarak peyzaj“ (Schreiber 2012, 3) ve „karmaşıklıktan arındırma“ (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106) şeklindeki yer boyutları da diğer unsurlardır.

Anavatan ve göç

Göçün arka planında, anavatan kavramı, birçok ‚yerli‘ insanın kültür kaybından ve dolayısıyla değerler korsesinin gücünü kaybetmesinden korkması nedeniyle tartışmalı bir (anavatan) tartışma vesilesi oluşturmaktadır (bkz. Kühne / Schönwald 2015, 101-106). Sözde ‚doğru‘ kültürü ve dolayısıyla topluma aidiyeti „‚doğru‘ lehçe, ‚doğru‘ etnik köken (ataların yerelliği ile belgelenmiştir), heteroseksüellik, ‚doğru‘ din ve yerel ve bölgesel geleneklerin uygulanması (bunlar hakkında bilişsel bilgi değil!)“ ile tanımlamaktadırlar. (Kühne/ Schönwald 2015, 101-106).

Edebiyat

Dudenredaktion (o. J.): „Heimat“ auf Duden online. https://www.duden.de/rechtschreibung/Heimat [25.06.2018].

Kazal, Irene (2005): „Sozialistische Heimat DDR. 1950’lerin Vatan Tartışmasında Manzara, Ulus ve Sınıf. In: Kazal, I./ Voigt, A./ Weil, A./ Zutz, A. (eds.): Kulturen der Landschaft. Gelenek ve Modernleşme Arasında Kültürel Peyzaj Fikirleri. Berlin, 59-80.

Kühne, Olaf/ Schönwald, Antje: Identität, Heimat sowie In- und Exklusion: Aspekte der sozialen Konstruktion von Eigenem und Fremdem als Herausforderung des Migrationszeitalters. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/111036/1/ab_013_08.pdf [25.6.2018].

Lobensommer, Andrea (2010): Ev Arayışı. 1989-2001 yılları arasında düzyazı metinlerde ev kavramına yönelik girişimler. Münih: Diss. masch.

Schreiber, Wilfried E. (2012): Heimat verorten: Heimat aus der Sicht eines Geographen – In: Neue Didaktik 1, pp. 1-6. https://www.pedocs.de/volltexte/2015/10068/pdf/NeueDidaktik_1_2012_Schreiber_Heimat_verorten.pdf [25.06.2018].