Tożsamość, seksualna

Tożsamość seksualna odnosi się do lesbijek, gejów, osób biseksualnych, panseksualnych, demiseksualnych i aseksualnych.

Podczas gdy orientacja seksualna opisuje „orientację seksualnych i emocjonalnych potrzeb danej osoby wobec innych osób tej samej lub przeciwnej płci lub obu płci.“(1; por. Orientacja seksualna w psychoterapii i poradnictwie s. 6), tożsamość seksualna dodaje do tego terminu wartość samorozumienia, której nie można określić wyłącznie na podstawie relacji seksualnych lub działań z innymi osobami.

Według Magret Göth i Ralpha Kohna tożsamość seksualna to tożsamość, którą dana osoba rozwija w oparciu o swoją orientację seksualną. Na rozwój tożsamości wpływa sytuacja indywidualna, społeczna i kulturowa oraz inne aspekty. (2; por. Orientacja seksualna w psychoterapii i poradnictwie s. 6).

Tutaj również można zauważyć, że tożsamość seksualna może rozwinąć się z orientacji seksualnej, ale te dwa terminy nie powinny być używane jako synonimy. Należy również podkreślić, że brak odczuwania pociągu seksualnego, który można również wyrazić poprzez nie wchodzenie w relacje seksualne, może być również tożsamością seksualną, a mianowicie aseksualnością. Łączenie tożsamości seksualnej wyłącznie z relacjami/działaniami seksualnymi może zatem prowadzić do fałszywych wniosków. Co więcej, na tożsamość seksualną mogą wpływać, między innymi, odciski kulturowe, ale mogą również pojawić się indywidualne zmiany, więc tożsamość seksualna jest bardziej wszechstronna niż orientacja seksualna.

Z drugiej strony Stefan Timmermann definiuje tożsamość seksualną w następujący sposób: „Tożsamość seksualna to fundamentalne samozrozumienie przez ludzi tego, kim są jako istoty seksualne – jak postrzegają siebie i jak (chcą) być postrzegani przez innych. Obejmuje płeć biologiczną, społeczną i psychologiczną, a także orientację seksualną“. (3; por. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung, s. 261). Co więcej, tożsamość seksualna nie jest statyczna w ciągu życia, ale raczej zmienna (4; por. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung, s. 261).

To wyraźnie pokazuje, że relacje seksualne, które mogą wynikać z orientacji seksualnej, nie muszą automatycznie kształtować tożsamości; jest to raczej kwestia zrozumienia siebie, która może być zmienna.

Definicje tożsamości seksualnej i przykłady

Aseksualny: Osoby aseksualne nie odczuwają pociągu seksualnego do innych osób. Osoby biseksualne: Osoby biseksualne odczuwają pociąg romantyczny, erotyczny i/lub seksualny do osób własnej lub „przeciwnej“ płci. To określenie tożsamości seksualnej zakłada umiejscowienie siebie w binarnym porządku płci (por. „panseksualny“). (…)

Demiseksualny: Osoby demiseksualne odczuwają pociąg seksualny wyłącznie do osób, z którymi nawiązały już bliskie relacje.

Heteroseksualny: Osoby heteroseksualne odczuwają romantyczny, erotyczny i/lub seksualny pociąg do osób płci przeciwnej. To określenie tożsamości seksualnej zakłada umiejscowienie siebie w binarnym porządku płci. Heteronormatywność jest uważana za społeczną zasadę porządkującą, za pomocą której seksualność i płeć są standaryzowane.

Homoseksualista: Osoby homoseksualne odczuwają pociąg do osób tej samej płci w swoich romantycznych, erotycznych i/lub seksualnych pragnieniach. To określenie tożsamości seksualnej zakłada umiejscowienie siebie w binarnym porządku płci. Czasami postrzegane jako patologizujące, dlatego też terminy „lesbijka“ i „gej“ są częściej używane. (…)

Lesbijka: To określenie tożsamości seksualnej zakłada umiejscowienie siebie w binarnym porządku płci. Rozumie się przez to tożsamość seksualną kobiet tej samej płci. Dawniej używane jako pejoratywne, ale stało się pozytywnym samookreśleniem dzięki ruchowi emancypacji lesbijek i gejów. (…)

Panseksualny: Osoby panseksualne odczuwają pociąg do innych osób niezależnie od ich płci. Obejmuje to nie tylko mężczyzn i kobiety, ale także osoby transpłciowe i interseksualne. W ten sposób kwestionowany jest binarny porządek płci. (…)

Gej: To określenie tożsamości seksualnej zakłada umiejscowienie siebie w binarnym porządku płci. Rozumie się przez to tożsamość seksualną mężczyzn tej samej płci. Dawniej używany jako pejoratywny, ale stał się pozytywnym określeniem siebie dzięki ruchowi emancypacji lesbijek i gejów.

Tożsamość seksualna: określana również jako orientacja seksualna. Tożsamość podkreśla, że nie jest to tylko kwestia orientacji w odniesieniu do potencjalnych partnerów, ale że jest to składnik tożsamości. Niemniej jednak może ona ulec zmianie w ciągu całego życia. Czasami uwzględnia się również płeć lub tożsamość płciową, ponieważ identyfikacja tożsamości seksualnej zależy od kategorii płci. W tym raporcie płeć jest postrzegana jako możliwy wymiar przekrojowy, który może wchodzić w interakcje z tożsamością seksualną i prowadzić do wielowymiarowych lub intersekcjonalnych doświadczeń“. (cytat z Doświadczenia dyskryminacji w Niemczech ze względu na tożsamość seksualną autorstwa Doriny Kalkum, Magdaleny Otto, sierpień 2017, strona 124ff (5).

Różnica w stosunku do tożsamości płciowej

Tożsamość seksualna i tożsamość płciowa nie opisują tego samego, ale często są ze sobą powiązane. Tożsamość płciowa opisuje płeć społeczną, tj. płeć, z którą dana osoba się identyfikuje. Może się ona różnić od płci biologicznej. (6)

Judith Butler widzi powód wprowadzenia tożsamości płciowej w problemach, jakie pociąga za sobą binarny system płci. Z biologicznego punktu widzenia nie można zaprzeczyć, że istnieją również osoby o kilku morfologicznych cechach płciowych. Niedopuszczalne byłoby zatem przenoszenie tej rzekomej binarności na tożsamość płciową. W języku angielskim płeć biologiczną odróżnia się od płci społecznej (gender); aby dokonać tego rozróżnienia w języku niemieckim, należy użyć terminów Geschlecht (sex) i Geschlechtsidentität (gender). (7; por. Das Unbehagen der Geschlechter (Gender Trouble), s. 23 i nast.).

Podczas gdy tożsamość płciowa opisuje sposób, w jaki ktoś odczytuje siebie lub chciałby być odczytany, tożsamość seksualna obejmuje również interpersonalne relacje seksualne (lub w przypadku aseksualności, brak pociągu seksualnego).

Bardziej szczegółowe informacje na temat płci można znaleźć tutaj: https://www.hyperkulturell.de/glossar/gender/.

Literatura

1 Göth, M.; Kohn, R. (2014): Orientacja seksualna – psychoterapia i poradnictwo. Springer Verlag: s. 6

2 Göth, M.; Kohn, R. (2014): Orientacja seksualna – psychoterapia i poradnictwo. Springer Verlag: s. 6

3 Sielert, U. [red.]; Schmidt, R. (2008): Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung. Juventa Verlag: s. 261

4 Sielert, U. [red.]; Schmidt, R. (2008) Cf. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung (2008): S. 261

5https://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/Expertisen/expertise_diskrimerfahrungen_in_de_anhand_der_sex_identitaet.pdf;jsessionid=E2D04807FA660332333E3B75FB02D856.intranet211?__blob=publicationFile&v=3 p.124 (dostęp 20.08.2021)

6https://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/Expertisen/expertise_diskrimerfahrungen_in_de_anhand_der_sex_identitaet.pdf;jsessionid=E2D04807FA660332333E3B75FB02D856.intranet211?__blob=publicationFile&v=3 (dostęp: 20.08.2021)

7 Butler, J.. [Ed.]; wydanie suhrkamp 2433(1991): Das Unbehagen der Geschlechter; tytuł oryginału: Gender Trouble; Suhrkamp Verlag: s.23 i nast.