Tolerancja

Termin tolerancja przeszedł w ostatnich latach poważną zmianę znaczenia. W przeszłości miał on raczej negatywne konotacje.

Luter

Marcin Luter (1483-1546) zdefiniował łaciński termin tolerantia w swoich czasach w następujący sposób: „Tolerancja ogólnie oznacza tolerowanie lub szanowanie przekonań, działań lub praktyk, które z jednej strony są uważane za błędne i odbiegające od normy, ale z drugiej strony nie są całkowicie odrzucane i nie są ograniczane“.

Technologia

W inżynierii tolerancja jest definiowana w następujący sposób: „Tolerancja oznacza stan systemu, w którym odchylenie od normalnego stanu spowodowane zakłócającym wpływem nie wymaga (jeszcze) lub nie skutkuje przeciwdziałaniem lub przeciwdziałaniem. W węższym znaczeniu tolerancja to odchylenie wielkości od stanu standardowego lub standardowej miary, które po prostu nie zagraża jeszcze funkcji systemu“. (physics.cosmos-indirekt.de 2020)

Zmiana znaczenia

W porównaniu z tymi definicjami, dziś termin ten jest coraz częściej utożsamiany z akceptacją. Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) napisał: „Tolerancja powinna być tak naprawdę tylko tymczasową postawą: musi prowadzić do akceptacji. Tolerować znaczy obrażać“. Jednak zmiana znaczenia w kierunku akceptacji, która jest szczególnie widoczna w życiu społeczno-politycznym, niesie ze sobą również niebezpieczeństwa. Odnosi się to przede wszystkim do domagania się tolerancji na rzecz własnych interesów (por. Hastedt 2012, 8). W tym kontekście w Niemczech regularnie pojawiają się kontrowersje, np. dotyczące symboli religijnych w przestrzeni publicznej (krzyż, chusta itp.). Gdzie zaczyna się, a gdzie kończy tolerancja? Co dokładnie oznacza tolerancja, gdy istnieją sprzeczne stanowiska – w życiu prywatnym ludzi lub w szerszym kontekście politycznym?

Paradoks

Dyskusja na temat tolerancji zawiera nieodłączny paradoks. Na przykład dyskusja na temat różnorodności etnicznej pogłębia różnice między narodowościami i grupami etnicznymi, chociaż dyskurs ten w rzeczywistości chce je zniwelować. Jednak według Nassehi, kulturowa wyjątkowość wysuwa się na pierwszy plan (por. Nassehi 2002, 175 i nast.).

Tolerancja jest ambiwalentna i zawsze powinna być postrzegana krytycznie, ponieważ przestępstwa lub łamanie praw człowieka nie mogą być ignorowane w trakcie tolerancji. Czy przymusowe małżeństwa, małżeństwa dzieci, palenie czarownic i wdów, okaleczanie narządów płciowych mogą być tolerowane w imię określonych cech kulturowych? Czy w ogóle możemy tu mówić o specyficznych cechach kulturowych?

Literatura

https://physik.cosmos-indirekt.de/Physik-Schule/Toleranz_(Technology) [18.02.2020].

Hastedt, Heiner (2012): Tolerancja. Grundwissen Philosophie. Stuttgart: Reclam.

Nassehi, Armin (2002): The Paradox of Tolerance. W: Alfred Herrnhausen Society for International Dialogue (red.): Tolerance. Diversity Identity Recognition. Frankfurt nad Menem.