Sandberg Modeli

Sandberg modelinin amacı, yapısal olduğu kadar süreçsel koşulların kültürel karşılıklı ilişkisini tasvir etmektir. Bu metafor kültür ve iletişim bilimci Jürgen Bolten tarafından geliştirilmiş olup, Bolten bu metaforu Bulanık Kültürler’i açıklamak için kullanmaktadır. Bolten, modeliyle ne aşırı genellemede (sahte homojenlik) ne de kafa karışıklığında kaybolan, ancak yapısal-süreçsel bir bakış açısını benimseyen bir kültür tanımı oluşturmaya çalışmaktadır.

Sandberg Modelinin Yapısı

1. isteğe bağlı katman:

En az bağlayıcı olan ve dolayısıyla en dinamik olan, yalnızca gruba veya bağlama özgü olarak oluşturulan yeni konvansiyon türleridir. Çeşitlilikleri nedeniyle genellikle sadece geçici olarak bulunurlar ve yapısal olarak sabitlenmeleri en uzun süreyi alır. Sürüklenen kum gibi, her an savrulup gidebilirler ve hangi kum tanesinin mevcut dağa entegre olacağını söylemek zordur (örneğin anglicism, gençlik dili, moda trendleri).

2. hedef katman:

Orta katman, genel olarak geçerli davranış kuralları veya gruba özgü gelenek ve ritüellerden oluşur. Güçlü gelenekselleşmeleri nedeniyle yapısal olarak sağlam bir şekilde sabitlenmişlerdir ve neredeyse hiç hareket etmezler. Bunlar, ancak uzun süreli gözlemlerle fark edilebilen kumlu yüzeyin biçim değiştirmesine benzetilebilir (örneğin karnaval, Oktoberfest).

3. zorunlu katman:

Bir kültürel grubun temelini yasalar, temel ahlaki değerler ve doğal çevre koşulları oluşturur. Bunlar bir toplumun çekirdeğini temsil eder ve en üst düzeyde bağlılık gerektirir. Uzun bir geçmişe sahip olmaları nedeniyle en düşük esnekliğe sahiptirler ve genellikle düşünmeden „norm“ olarak kabul edilirler. Bu da onları, üzerinde asırlık kum tabakasının yavaş yavaş yükseldiği bir kum dağının toprağıyla karşılaştırılabilir kılar (örneğin Temel Yasa).

Sosyal eylemler yapısal olarak ne kadar sabitlenirse, değişmeleri de o kadar uzun sürer. Bu metafor Bolten tarafından bulanık kum dağı olarak da adlandırılmaktadır, çünkü sürekli sürüklenen kum nedeniyle tepenin hatları bulanık kalmaktadır (bkz. Bolten 2014, 2 f.).

Edebiyat

Bolten, Jürgen (2014): Fuzzy Sandberg – oder: (Wie) lassen sich Kulturen beschreiben? http://iwk-jena.uni-jena.de/wp-content/uploads/2019/03/2014_Fuzzy_Sandberg.pdf [12.03.2020].

Bolten, Jürgen: Sandberg Modeli. Çalışma sayfası. http://ikkompetenz.thueringen.de/wp-content/uploads/2017/07/sandberg-modell-einleitung.pdf [12.03.2020].

IntercultureTV: Sandberg Modeli. Açıklayıcı video. https://www.youtube.com/watch?v=dEecRnyOeU8 [12.03.2020].