Termin różnorodność nie odnosi się do stałej, jasno określonej koncepcji, ale reprezentuje dyskurs, który „odnosi się do kwestii odpowiedniego politycznego, prawnego, ekonomicznego i pedagogicznego traktowania różnorodności społecznej“ (Sievers 2013, 16 f.). W związku z tym istnieją dwa różne rozumienia różnorodności. Z jednej strony różnorodność jest rozumiana jako różnorodność z naciskiem na różnice, a z drugiej strony rozumienie synopsisu podobieństw i różnic (por. Sievers 2013, 17).
Różnorodność i różnica
Schönhuth stwierdza w tym względzie, że termin ten może oznaczać różnorodność w sensie zakresu i różnorodności, ale także różnicę w sensie różnicy i szczególności. Należy zauważyć, że różnorodność jest używana pozytywnie, a różnica negatywnie (por. Schönhuth 2011, 52). Sievers również podkreśla dwa poziomy podejścia do różnorodności, ale rozróżnia podejście analityczne i normatywne. To pierwsze wyróżnia tylko różnorodność per se, podczas gdy podejście normatywne pozytywnie ocenia poprzednie opisy i podkreśla uznanie dla każdego człowieka (Sievers 2013, 17).
Według Allemann-Ghionda różnorodność składa się z cech indywidualnych i grupowych. Wskazuje również, że są one częściowo wrodzone, częściowo nabyte indywidualnie, a częściowo stworzone przez prawo i praktykę instytucjonalną oraz warunki ramowe. Jako przykłady Allemann-Ghionda wskazuje status społeczno-ekonomiczny, pochodzenie etniczne, narodowość, płeć, religię i wiele innych (por. Allemann-Ghionda/Bukow 2011, 25). Ponadto, według Schrötera, koncepcja różnorodności obejmuje żądanie tolerancji, przeciwdziałania dyskryminacji i realizacji równych szans (Schröter 2009, 79). Dlatego też, według Schönhuth, koncepcja różnorodności staje się istotna w relacjach między różnorodnością kulturową a działaniami państwowymi lub ponadnarodowymi, a także w miejscu pracy (por. Schönhuth 2011, 54).
Edukacja na rzecz różnorodności i zarządzanie różnorodnością
Znaczenie koncepcji różnorodności znajduje odzwierciedlenie w innych koncepcjach, takich jak koncepcja edukacji na rzecz różnorodności i koncepcja zarządzania różnorodnością. Według Barmeyera, ta ostatnia jest amerykańską koncepcją, „która uznaje heterogeniczność członków organizacji jako szansę i wartość oraz ma na celu efektywne wykorzystanie związanego z tym potencjału każdego pracownika […]“ (Barmeyer 2012, 40).
W tym kontekście istnieją cztery wymiary różnorodności – osobisty, wewnętrzny, zewnętrzny i organizacyjny. Koncepcja edukacji na rzecz różnorodności koncentruje się również na różnorodności jako potencjale i wyzwaniu, a także bogactwie możliwości. W związku z tym istnieje jednak wiele zadań, które należy wykonać. Koncepcja ta powinna być stosowana w edukacji w zakresie centralnych technik kulturowych, uczenia się na podstawie samodzielnie wybranych tematów i własnych zainteresowań, poprzez włączające instytucje edukacyjne z heterogenicznymi grupami uczącymi się, wewnętrzne zróżnicowanie, kompensację wad, a także dostępność itp. (por. Hauenschild / Robak / Sievers 2013, 12-13).
Ocena koncepcji różnorodności
Jednym z punktów krytyki w badaniach jest to, że koncepcja różnorodności jest jedynie reprodukcją różnic społecznych, w których „kolorowość“ nie jest celem, ale problemem. Nie chodzi bowiem o rozróżnienia takie jak dzień i noc, ale o nierówności społeczne w odniesieniu do rozróżnienia między mężczyznami i kobietami, migrantami i nie-migrantami, niepełnosprawnymi i pełnosprawnymi itp. (por. Walgenbach 2017, 121).
Odnosząc się do tego, Hormel formułuje, że dyskursy związane z różnorodnością próbują łączyć dwa podejścia, a mianowicie programowanie antydyskryminacyjne i docenianie różnorodności społecznej i kulturowej w celu zwiększenia różnorodności wyników (por. Hormel 2008, 21). Sievers twierdzi, że termin różnorodność wymaga doprecyzowania definicji, aby móc odróżnić go od terminów takich jak różnorodność, heterogeniczność lub różnica i przekazać dalsze treści (por. Sievers 2013, 18).
Literatura
Allemann-Ghionda, Cristina/ Bukow, Wolf-Dietrich (red.) (2011): Miejsca różnorodności. Formaty, aranżacje i inscenizacje. Wiesbaden: VS.
Barmeyer, Christoph (2012): Zarządzanie różnorodnością. In: ers.: Taschenlexikon Interkulturalität. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 40-42.
Hauenschild, Katrin/ Robak, Steffi/ Sievers, Isabel (eds.) (2013): Diversity Education. Zugänge – Perspektiven – Beispiele. Frankfurt a. M.: Brandes & Apsel.
Hormel, Ulrike (2008): Diversity and Discrimination. W: Sozial Extra 11/12, Praxis aktuell: Soziale Arbeit und Diversity, 20-23.
Schönhuth, Michael (2011): Diversity. W: Kreff, Fernand/ Knoll, Eva-Maria/ Gingrich, Andre (red.): Lexikon der Globalisierung. Bielefeld: Transcript.
Schröter, Susanne (2009): Gender and Diversity. Studia kulturowe i podejścia historyczne. W: Andresen, Sünne/ Koreuber, Mechthild/ Lüdke, Dorothea (red.): Gender and Diversity: Nightmare or Dream Couple? Interdyscyplinarny dialog na temat „modernizacji“ polityki płci i równości. Wiesbaden: VS.
Walgenbach, Katharina (2017): Heterogeniczność – intersekcjonalność – różnorodność w naukach edukacyjnych. Opladen/Toronto: Barbara Budrich Verlag.