Populisme (Latijn populus „volk“) is volgens Duden een „populaire, vaak demagogische politiek, gekenmerkt door opportunisme, die de gunst van de massa wil winnen (met het oog op verkiezingen) door de politieke situatie te dramatiseren“ (Duden 2015, 1367). Er wordt een beroep gedaan op het volk, wat tot uiting komt in het woord zelf (cf. Decker, 37). De term populisme bevat het achtervoegsel -mus, waarmee per se een overdrijving wordt bedoeld en is gericht tegen de onderdelen van een democratische rechtsstaat (vgl. Wielenga/ Hartleb 2011, 11).
Kenmerken van populisme
Populisme komt voort uit de wil van het volk en legitimeert zo zijn autoriteit. Het claimt een waarheid voor zichzelf die zowel ondemocratisch als onwetenschappelijk is en niet door feiten kan worden gestaafd. Zolang deze waarheid door het individu wordt geaccepteerd, wordt ze als absoluut beschouwd (vgl. Stegemann 2017, 64).
Kenmerken van populisme worden hieronder opgesomd:
Literatuur
Decker, Frank (2011): Democratisch populisme en of populistische democratie? Opmerkingen over een moeilijke relatie. In: Wielenga, F./ Hartleb, F. (eds.): Populisme in de moderne democratie. Nederland en Duitsland in vergelijking. Münster: Waxmann, 39-54.
Duden redactie (2015): Duden – Duits Universeel Woordenboek. Das umfassende Bedeutungswörterbuch der deutschen Gegenwartssprache. 8e ed. Berlijn: Bibliographisches Institut.
Lucardie, Paul (2011): Populisme: conceptueel-historische en theoretische opmerkingen. In: Wielenga, F./ Hartleb, F. (eds.): Populisme in de moderne democratie. Een vergelijking van Nederland en Duitsland. Münster/ New York: Waxmann, 17-38.
Stegemann, Bernd (2017): Het spook van het populisme. Een essay over politieke dramaturgie. Berlijn: Theater der Zeit.
Wielenga, Friso/ Hartleb, Florian (2011): Inleiding. In: Wielenga, F./ Hartleb, F. (eds.): Populisme in de moderne democratie. Nederland en Duitsland in vergelijking. Münster/ New York: Waxmann, 7-16.