Definicja
Termin „neonazizm“ odnosi się do grupy politycznej, której główną cechą jest „dążenie (po 1945 r.) do odrodzenia narodowego socjalizmu“. Głównymi cechami ideologii tej grupy są nacjonalizm, rasizm, żądanie autorytarnego „Führerstaat“ i zniesienie zasad demokracji. W przeciwieństwie do subkulturowego prawicowego ekstremizmu, neonaziści charakteryzują się silniejszym aktywizmem politycznym. Większa część sceny neonazistowskiej identyfikuje się bezpośrednio z orientacją przywództwa politycznego i rasistowskimi nastrojami epoki nazistowskiej, w której ten autorytarny porządek państwowy jest postrzegany jako ideał. „W niektórych częściach sceny polityka Adolfa Hitlera jest jednak postrzegana jako odejście od „czystej doktryny“ rzekomo prawdziwego narodowego socjalizmu“.
Powstanie i rozprzestrzenianie się
Mniej więcej od końca lat 70. powstawały grupy neonazistowskie, głównie w NRD (1949-1990), które w przeciwieństwie do starych nazistów nie mają bezpośredniego związku z Trzecią Rzeszą i reżimem Adolfa Hitlera. Przedstawicielami neonazizmu są więc głównie młodzi ludzie, którzy wyznają ideologię narodowego socjalizmu i wykazują większą skłonność do przemocy.
W 1996 r. przywódcy federalnemu NPD (Narodowo-Demokratycznej Partii Niemiec) Udo Voigtowi udało się pozyskać dla swojej partii coraz więcej grup i grup o skrajnie prawicowym spektrum, co spowodowało wzrost publicznej aktywności politycznej. Od 1997 r. co roku odbywało się ponad 100 demonstracji, marszów i wieców radykalnej prawicy.
W 2000 r. liczne stowarzyszenia zostały zdelegalizowane ze względu na wysoki poziom agresji i gotowość do użycia przemocy, a także powstały luźne stowarzyszenia ludzi, zwane także towarzystwami. Liczba neonazistów wynosi 2200.
W 2007 roku Federalny Urząd Ochrony Konstytucji szacował, że było około 4400 neonazistów oraz 107 grup i organizacji neonazistowskich. Nieco ponad 5000 prawicowych ekstremistów zwykle pojawia się na wydarzeniach publicznych.
Począwszy od 2010 roku, liczba wydarzeń publicznych spadła, ponieważ aktywiści wielokrotnie występowali przeciwko nim. Urząd Ochrony Konstytucji liczy 153 grupy neonazistowskie i 5 600 neonazistów.
W 2019 r. prawicowe sceny ekstremistyczne połączyły się również w sieci scen muzycznych i subkulturowych scen mieszanych (chuligani/rockersi). Istnieje 6 600 innych prawicowych ekstremistów i struktur niepartyjnych. Łącznie potencjał prawicowych ekstremistów szacuje się na 32 080 osób, z czego około 13 000 to prawicowi ekstremiści zorientowani na przemoc.
Charakterystyka i wpływ
Zwolenników neonazizmu można zidentyfikować na podstawie różnych cech:
– reprezentują politycznie ekstremalną, radykalną postawę, która jest prezentowana, popierana i której świadkami są
– liberalny, demokratyczny porządek podstawowy jest ściśle odrzucany
– mają pragnienie autorytarnego i totalitarnego systemu państwowego
– reprezentują brutalne, rasistowskie i nacjonalistyczne idee
– inne narody są opisywane jako gorsze
– pragnienie wspólnoty narodowej opartej na „rasie“, która ogranicza podstawowe prawa jednostki i odrzuca demokrację
– są przekonani o antypluralizmie
– domagają się państwa przywódczego ze zmilitaryzowaną zasadą porządku.
– Istnieje ciągłe zaprzeczanie lub relatywizowanie narodowego socjalizmu i III Rzeszy, która jest uważana za ideał porządku państwowego.
– Agresywna agitacja przeciwko obcokrajowcom, imigrantom i uchodźcom.
W przeszłości zwolenników i zwolenniczki skrajnie prawicowych poglądów politycznych można było często rozpoznać po ich wyglądzie. Kurtki bomberki, buty Springera i skinheadzi byli typowym wyglądem zewnętrznym. Dziś jest to jednak tylko jedno z kilku uprzedzeń.
Publicznie, runy (np. czarne słońce), znaki z mitologii nordyckiej (na przykład biały krzyż celtycki jako symbol „białej rasy“) lub podobne symbole są często używane przez grupy do identyfikacji. Następujące kody numeryczne są również wielokrotnie używane publicznie: 18 (Adolf Hitler), 88 (Heil Hitler), 14 (14 słów – David Lane), 19/8 Sieg Heil), 28 (krew i honor) i wiele innych. .
Takie symbole i znaki są używane publicznie, odpowiednio malowane lub pisane, aby sprowokować przeciwników i wzmocnić poczucie przynależności i wspólnoty, gdy są odczytywane. Wydarzenia takie jak festiwal przesilenia lub festiwale „Ostara“ są również wykorzystywane jako pretekst do spotkania się jako prawicowa ekstremistyczna subkultura. Podobnie, niektóre marki, ubrania lub style muzyczne wyrażają pewną przynależność:
– Wygląd jako skinheadzi (aby uzyskać przewagę w konfliktach lub sporach).
– określone grupy muzyczne i zespoły (Black Metal, Dark Wave)
– niektóre marki, takie jak Lonsdale, były noszone przez wielu neonazistów. Marki te wielokrotnie wyrażały swój sprzeciw wobec skrajnej subkultury, a wielu jej przeciwników zaczęło je nosić, aby prowokować.
– sznurówki noszone są w dwóch kolorach (jeden czerwony, drugi biały – blood & honour)
– marka Doc Martens celowo zaczęła produkować buty do skakania, aby wprowadzić je wśród ludzi, aby straciły swoje negatywne konotacje
– marka New Balance była często noszona przez NN ze względu na „N“ na butach (publicznie spowiadali się również przeciwko NN)
– Helly Hanson jest często noszony („H.. H..“)
– Marki takie jak Dobermann, Pitbull, Troublemaker, Streetwear, ProViolence są często kojarzone z prawicowymi ekstremistami.
– Marka Dobermann przyznała się do powiązań ze sceną prawicową i celowo sprzedaje ubrania w sklepach np. z Pitbullem, aby prowokować. Ponieważ ubrania mają podobny styl, obu markom przypisuje się powiązania ze sceną prawicową
Wszyscy neonaziści są prawicowymi ekstremistami, ale nie wszyscy prawicowi ekstremiści są neonazistami. Nie można stwierdzić, czy ktoś należy do subkultury neonazizmu, czy nie, na podstawie jego wyglądu zewnętrznego.
Neonazizm to ruch polityczny i ideologiczny oparty na fundamentach narodowego socjalizmu. Neonaziści często dążą do etnicznie homogenicznego społeczeństwa, w którym białe rasy są postrzegane jako lepsze. Zazwyczaj są antyliberalni, antydemokratyczni i antypluralistyczni, a także popierają przemoc i terroryzm jako środki do osiągnięcia swoich celów.
Niedawne przykłady neonazizmu są niestety nadal widoczne w wielu częściach świata, w tym w Europie, Ameryce Północnej i Australii. Oto niektóre z ostatnich incydentów i wydarzeń:
– W Niemczech skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec (AfD) weszła do Bundestagu i od tego czasu nie porzuciła całkowicie swoich korzeni na scenie neonazistowskiej. Rośnie również liczba prawicowych grup i osób, które otwarcie uznają narodowy socjalizm.
– W Stanach Zjednoczonych dojście do władzy Donalda Trumpa wzmocniło ruch prawicowy i doprowadziło do wzrostu liczby przestępstw z nienawiści. Przykładem tego jest atak na budynek Kapitolu w styczniu 2021 r. przez zwolenników Trumpa, który zawierał liczne neonazistowskie symbole i hasła.
– W Szwecji skrajnie prawicowy Nordycki Ruch Oporu zyskał wpływy w ostatnich latach i przeprowadził kilka brutalnych ataków. Grupa ta ma bliskie powiązania ze sceną neonazistowską i opowiada się za użyciem przemocy w celu osiągnięcia swoich celów politycznych.
– W Australii w ostatnich latach nastąpił wzrost liczby prawicowych grup i działań, w tym tych powiązanych z neonazizmem. Jednym z przykładów jest grupa Antipodean Resistance, która znana jest z brutalnych działań i neonazistowskich poglądów.
Przykłady te pokazują, że neonazizm nadal stanowi realne zagrożenie dla społeczeństwa i że musimy nadal przeciwstawiać się tej ideologii i jej zwolennikom.
Literatura
Adler, Sabine: Die DDR und ihre Neonazis: Real existierender Rechtsextremismus, 10.10.19, https://www.deutschlandfunk.de/die-ddr-und-ihre-neonazis-real-existierender.862.de.html?dram:article_id=460746 (ostatni dostęp 04.12.2020).
Egenberger, Christopher (2008): Woran erkennen ich Rechtsextreme? https://www.bpb.de/politik/extremismus/rechtsextremismus/41314/woran-erkenne-ich-rechtsextreme?p=0 (ostatni dostęp: 04.12.2020).
Hennig Eike (1993) Neonazistowska bojowość i ksenofobiczny styl życia w „starej“ i „nowej“ Republice Federalnej Niemiec. W: Otto HU., Merten R. (red.) Rechtsradikale Gewalt im vereinigten Deutschland. VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.https://doi.org/10.1007/978-3-322-97285-9_5 (ostatni dostęp 04.12.2020).
Nandlinger, Gabriele: Kiedy mówimy o prawicowym ekstremizmie, prawicowym radykalizmie czy neonazizmie….? 25.07.2008. https://www.bpb.de/politik/extremismus/rechtsextremismus/41312/was-ist-rechtsextrem?p=1 (ostatni dostęp 04.12.2020)
Radke, Johannes: Der rechtsextreme „Kampf um die Straße“, 14.05.2014, https://www.bpb.de//politik/extremismus/rechtsextremismus/184385/der-rechtsextreme-kampf-um-die-strasse (ostatni dostęp: 04.12.2020)
https://www.duden.de/rechtschreibung/Neonazismus (ostatni dostęp: 04.12.2020)
https://www.verfassungsschutz.de/de/service/glossar/neonazismus-neonationalsozialismus (ostatni dostęp: 04.12.2020)
https://verfassungsschutzberichte.de/pdfs/vsbericht-2000.pdf
https://publikationen.uni-tuebingen.de/xmlui/bitstream/handle/10900/63273/vsb2010.pdf?sequence=1&isAllowed=y