Mit

Termin mit pochodzi od starożytnego greckiego słowa mýthos „bajka, słowo, mowa, legenda, opowieść“ i ma silnie symboliczne znaczenie (por. Duden 2015, 1113).
Trudno jest znaleźć definicję mitu, która byłaby satysfakcjonująca dla wszystkich dyscyplin, ponieważ mit nie jest definiowany przez przedmiot jego przesłania, ale przez sposób, w jaki go wyraża. Istnieją formalne ograniczenia dla mitu, ale nie dla jego treści. Pierwotny mit, przekazywany za pośrednictwem ustnych narracji, łączy elementarne doświadczenia własnej egzystencji, społeczeństwa i natury w fikcyjną, emocjonalną, symboliczną strukturę świata (por. Brandt 2004, 10 i nast.).
Mit jest systemem komunikacji, przekazem. W rezultacie mit nie może być przedmiotem, pojęciem czy ideą. Jest raczej sposobem znaczenia, formą (por. Barthes 2010, 251). Poprzez system komunikacji wszystko, co wchodzi w dyskurs, może stać się mitem. Pod tym względem mit nie jest zdeterminowany przez swój przekaz, ale przez sposób, w jaki jest wyrażany (por. Barthes 2010, 251). Z jednej strony mit rozumiany jest jako fikcyjny tekst, który przedstawia prawdę, a z drugiej jako fikcyjna i nieprawdopodobna narracja, która przekazuje wiedzę i historie wczesnej ludzkości w zakodowanej formie (por. Barthes 2010, 252). Mity ukazują fundamenty kultury i są w większości polisemiczne lub polifunkcyjne. Wyjaśniają i wpływają na świat, tematycznie opisując centralne etapy ludzkiego życia i rozpowszechniając teologiczne i polityczne stwierdzenia. Oprócz zaklęć, opowieści i legend, mity występują również w rytuałach i festiwalach. W dyskursach naukowych unika się jednak używania terminu mit w języku potocznym (por. Waechter 2010).
Współczesny mit
W nowoczesności wszystko może stać się mitem. W Metzler Lexikon moderner Mythen mity powstałe w nowoczesności są nazwane i scharakteryzowane. Mityczność jest rozumiana jako subiektywne postrzeganie indywidualnego znaczenia w kategoriach pamięci kulturowej, np:
– osoby historyczne (np. Willy Brandt, Marilyn Monroe)
– postacie fikcyjne (np. Asterix, Don Kichot)
– Wydarzenia (np. ruch 68, zatonięcie Titanica)
– Miejsca (np. Alpy, Drezno)
– Idee/pojęcia (np. wolność, wieczna młodość)
– Instytucje (np. tajne służby, mafia).
Przykładem nowoczesnego mitu jest na przykład Pippi Pończoszanka. Postać ta symbolizuje wieczne dziecko i pełni funkcję nosiciela nadziei. Z Pippi związany jest mit raju, ponieważ Pippi Pończoszanka żyje w rajskim stanie, wolnym od ograniczeń i zdeterminowanym przez przyjaźń, pożądanie, szczęście i fantazję (por. Wodianka, Ebert 2014, 296-297).
Cytaty
„Mity to historie, które ludzie wszystkich czasów i kultur opowiadają sobie nawzajem w obliczu pozornie niewytłumaczalnych zjawisk, które są jednocześnie przerażające i uwodzicielskie: [Mityczna] narracja pozbywa się przerażającej dziwności swojego tematu, ale przede wszystkim zachowuje fascynującą ambiwalencję nieodłącznie związaną z niewytłumaczalnym.“ (Münker i Roesler 1997, 8)
„Mit niczego nie ukrywa i niczego nie eksponuje. Deformuje się. Mit nie jest ani kłamstwem, ani wyznaniem. Jest deformacją.“ (Roland Barthes, 1957)
„Badanie mitu stało się punktem stycznym różnych gałęzi nauki: […] historycy i socjologowie, literaturoznawcy i gramatycy, germaniści i romaniści, celtycy i slawiści, wszyscy o tym rozmawiają, każdy między sobą. Mitologia nie jest też bezpieczna przed logikami i psychologami, metafizykami i epistemologami – nie mówiąc już o gościach, teozofach, współczesnych astrologach czy naukowcach“. (Malinowski, 1926)

Literatura
Barthes, Roland (2010): Myths of Everyday Life. Berlin: Suhrkamp.
Brandt, Reinhard (2014): Myth and Mythology. W: Brandt, Schmidt (red.): Myth and Mythology. Berlin: Akademie.
Duden (2015): Deutsches Universalwörterbuch. 8th ed. Berlin: Duden.
Malinowski, Bronisław (1926): Rola mitu w życiu. W: ders. (red.): Writings on Anthropology. Frankfurt nad Menem.
Münker, Stefan / Roesler, Alexander (1997): Przedmowa. W: Münker, Stefan/ Roesler, Alexander (red.): Mythos Internet. Frankfurt nad Menem: Suhrkamp.
Waechter, Matthias (2010): Mythos. W: Docupedia-Zeitgeschichte, Zentrum für Zeithistorische Forschung Potsdam. https://zeitgeschichte-digital.de/doks/frontdoor/deliver/index/docId/581/file/docupedia_waechter_mythos_v1_de_2010.pdf [09.05.19].
Wodianka, Stephanie/ Ebert, Juliane (2014): Metzler Lexikon moderner Mythen: Figuren, Konzepte, Ereignisse. Stuttgart: J. B. Metzler.