Integratie

De term integratie (Latijn integratio) betekent „herstel van een geheel“ (Hillmann 2007, 383). In de sociologie verwijst het naar een „gedrags- en bewustzijnsgerelateerde integratie in of afstemming op waardestructuren en gedragspatronen“ (ibid.). Meestal worden een sociale groep of individuen van een homogene samenleving tegenover elkaar geplaatst en met elkaar vergeleken, zodat er classificaties kunnen worden gemaakt tussen de geïntegreerden en de niet-geïntegreerden (cf. Gregori 2015, 25). Het is een zeer complexe term, dus er is geen consensus over wat er precies mee bedoeld wordt (cf. Grosche 2015).

Verschillende definities

De deskundigenraad (SVR) van de Duitse stichtingen voor integratie en migratie geeft de volgende definitie:

De SVR verstaat onder integratie de deelname van iedereen aan de centrale gebieden van het sociale leven met zo gelijk mogelijke kansen. Dit gaat van opvoeding en vroege opvoeding in het gezin en in openbare voorschoolse instellingen, schoolopleiding, beroepsopleiding en een leven dat zelf wordt bepaald door werk en inkomsten en niet afhankelijk is van overdrachten, tot politieke deelname – die afhankelijk is van status – en deelname aan de meest uiteenlopende beschermings- en welzijnssystemen in de rechts- en welvaartsstaat (Sachverständigenrat deutscher Stiftungen für Integration und Migration 2019). Filsinger bevestigt deze definitie en vat integratie samen als „de gelijkwaardige deelname (toegangsrecht) aan de economische, ecologische, sociale en culturele hulpbronnen van de samenleving“ (vgl. Hinrichs 2003 geciteerd in Filsinger 2008, 8).

Systeemintegratie en sociale integratie

Esser maakt een onderscheid tussen sociale integratie en systeemintegratie om de term begrijpelijker te maken. Systeemintegratie wordt begrepen als de integratie van een sociaal systeem als geheel (cf. Esser 2004, 53). Sociale integratie daarentegen verwijst naar de relatie tussen individuen en hun opname in een reeds bestaand sociaal systeem (cf. ibid., 46). Er kunnen vier dimensies van elkaar worden onderscheiden:

– Culturatie, die verwijst naar de assimilatie van „kennis, vaardigheden en culturele ‚modellen‘, specifiek met inbegrip van linguïstische socialisatie“ (ibid.),

– plaatsing, wat verwijst naar het „aannemen van rechten en het innemen van posities“ (ibid.),

– interactie, die te maken heeft met het verbinden van sociale relaties en het opnemen in centrale netwerken (cf. ibid.), en

– identificatie, die wordt bereikt door een zekere loyaliteit aan het sociale systeem (cf. ibid.).

Integratie kan op verschillende manieren slagen, maar hier zijn enkele algemene tips:

1. leer de taal: een van de belangrijkste voorwaarden voor een succesvolle integratie is het leren van de taal van het gastland. Een goede kennis van de taal maakt het gemakkelijker om contacten te leggen, werk te vinden en je weg te vinden in het dagelijkse leven.
2. Besteed aandacht aan culturele verschillen: Culturele verschillen kunnen een succesvolle integratie in de weg staan. Het is belangrijk om deze verschillen te erkennen en te respecteren. Hier kunnen interculturele trainingen of gesprekken met de plaatselijke bevolking helpen om begrip voor elkaar te ontwikkelen.
3. Leg contacten: Contacten met de lokale bevolking en andere migranten kunnen je helpen om je sneller in je nieuwe omgeving te integreren. Dit kan via clubs, buurtbijeenkomsten of sportclubs.
4. Zoek werk: werk is een belangrijk onderdeel van integratie. Werk brengt niet alleen financiële zekerheid, maar biedt ook de mogelijkheid om te socialiseren en je taalvaardigheden te verbeteren. 5. Doe mee aan de gemeenschap: werk is een belangrijk onderdeel van integratie.
5. betrokken raken bij de gemeenschap: betrokken raken bij de gemeenschap kan integratie bevorderen. Dit kan door vrijwilligerswerk, politiek engagement of culturele activiteiten.
6. positief blijven: integratie is een proces dat tijd en geduld vergt. Er zijn tegenslagen en moeilijkheden, maar het is belangrijk om positief te blijven en je te richten op de positieve aspecten.

Zoek steun: het is belangrijk om steun te zoeken wanneer zich moeilijkheden voordoen. Dit kan professionele begeleiding zijn, maar ook vrienden, familie of religieuze gemeenschappen.

Literatuur

Esser, Hartmut (2004): Welk alternatief voor „assimilatie“ bestaat er eigenlijk? In: Bade, Klaus/ Bommes, Michael (eds.): Migratie-Integratie-Bildung. Fundamentele vragen en probleemgebieden. IMIS-Beiträge Heft 23. Osnabrück, 41-59.

Filsinger, Dieter (2008): Voorwaarden voor succesvolle integratie – Integratiemonitoring en -evaluatie. Expertise in opdracht van de Friedrich Ebert Stichting. Bonn.

Georgi, Viola B. (2015): Integratie, Diversiteit, Inclusie. In: Magazin II, 25-27. https://www.die-bonn.de/zeitschrift/22015/einwanderung-01.pdf [19.08.19].

Grosche, M. (2015). Wat is inclusie? In: Kuhl, P./ Stanat, P./ Lütje-Klose, B./ Gresch, C./ Pant, H. A./ Prenzel, M. (Eds.): Inklusion von Schülern und Schülern mit sonderpädagogischem Förderbedarf in Schulleistungserhebungen. Grondslagen en bevindingen. Wiesbaden: Springer, 17-39.

Hillmann, Karl-Heinz (2007): Wörterbuch der Soziologie. 5e ed. Stuttgart: Kröner.

Expert Council of German Foundations on Integration and Migration (2019): Immigratiesamenleving. https://www.svr-migration.de/glossar/ [19.08.19].