İletişim (kültürlerarası)

Kültürlerarası iletişim, „farklı grupların veya kültürlerin üyeleri arasında dilsel kodlar yardımıyla gerçekleşen kişilerarası etkileşim“ anlamına gelir ve „kültürler arasındaki ilişkilerin felsefi ve kültürel-bilimsel kavranışı için kullanılan bir terim“ olan kültürlerarasılık terimi ile Latince communicatio „iletişim/anlayış“ kelimesinden oluşur (Metzler Lexikon 2013, 343-344 u. 389).

Etkileşim biçimi

Bu bağlamda, „konuşma, jestler, mimikler“ (Lexikon der Sprachwissenschaft 2008, 302) şeklinde ve Lüsebrink’e göre „maddi kültür“ (Lüsebrink 2004, 10) de dikkate alınarak „özellikle etnolinguistik, pragmatik ve sosyolinguistik bağlamında incelenen iletişim biçimi“, „başarılı iletişimleri genellikle kültürel farklılıklardan kaynaklanan önyargılar (stereotipler) ve yanlış anlamalar nedeniyle tehlikeye giren farklı (alt) kültürel çevrelerden gelen insanlar arasındaki“ bir etkileşim biçimini temsil eder (Lexikon der Sprachwissenschaft 2008, 302).

Anahtar nitelikler

Terim, 1960’larda ABD’de disiplinler arası iletişim çalışmaları için teorik kavramların oluşturulmasının bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. Almanya’da 1970’lerden bu yana „dilin, durumların ve kimliğin eylem biçimleri ve yorumlarıyla bağlantısına“ odaklanan ampirik araştırmalar da gelişmiştir (Metzler Lexikon 2013, 344).

Giderek ilerleyen küreselleşme bağlamında, „empati, hoşgörü ve kültüre özgü bilgi ile koşullanan dinamik (iletişim) süreci, ortak anlamlar üretme hedefini oluşturur“ ve bu arka plana karşı, bugün „toplumun her alanında“ talep edilen önemli bir niteliği temsil eder (Metzler Lexikon 2013, 344).

Kültürel oryantasyon sistemi

Podsiadlowski’ye göre bu, (kültürlerarası) yetkinliği öngören diğer kültürlere bir adaptasyondur. Bu, „diğer kültürlerin algı, düşünce ve değerlerinin […] oryantasyon sistemini anlamak“ ve bunu kişinin kendi „yabancı kültürel eylem alanında düşünme ve hareket etmesinde“ uygulamakla ilgilidir (Podsiadlowski 2004, 50). Örneğin, kültürlerarası iletişim iş seyahatleri bağlamında „başarılı uluslararası faaliyetlere“ katkıda bulunur (bkz. Podsiadlowski 2004, 45-47).

Etnoloji ve güç

Öte yandan Lüsebrink’e göre, „tarihsel bağlamın dikkate alınması“ ve medyadaki geliĢmeler de göz önünde bulundurularak mevcut geliĢim süreçleri, kültürlerarası iletiĢimin mümkün olan en farklı genel resminin elde edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır (bkz. Lüsebrink 2004, 12).

Aynı zamanda, „toplumsal güç merkezlerine“ atıfta bulunarak ekonominin eylem alanına yönelik güçlü yönelimini ve bunun sonucunda sıklıkla ortaya çıkan „bu merkezler tarafından insanlık dışı bir şekilde araçsallaştırılmasını“ eleştirmektedir. Antropolojinin asıl çalışma alanı, yani karmaşık ve çok katmanlı „kültür kavramı“ üzerine yapılan araştırmalar, „küresel sistemde iktidarın çeperinde, [yani] çevrede yaşayan gruplar ve toplumlar“ dikkate alınmazsa ıskalanmış olur (Lüsebrink 2004, 46 f.). Ayrıca Podsiadlowski tarafından gündeme getirilen yabancı kültürel bağlamlara tek taraflı adaptasyonun uzun vadede başarılı bir insan birlikteliğini ne ölçüde mümkün kılabileceği de şüphelidir.

Edebiyat

Bußmann, Hadomud (2008): Kültürlerarası İletişim. İçinde: Lexikon der Sprachwissenschaft. 4. baskı. Stuttgart: Kröner, 302.

Lüsebrink, Hans-Jürgen (2004): Kültürlerarası İletişim Kavramları. Disiplinlerarası bir perspektifte teorik yaklaşımlar ve pratik referanslar. St. Ingbert: Röhrig Universitätsverlag.

Müller-Hartmann, Andreas (2013): Kültürlerarası İletişim. İçinde: Nünning, Ansgar (ed.): Metzler Lexikon. Edebiyat ve Kültür Teorisi. Yaklaşımlar – Kişiler – Temel Terimler. 5. baskı. Stuttgart/ Weimar: J. B. Metzler, 344.

Podsiadlowski, Astrid (2004): Kültürlerarası İletişim ve İşbirliği. Kültürlerarası Yetkinlik Eğitimi. Alıştırmalar ve vaka çalışmaları ile. Münih: Franz Vahlen.

Schmidt, Siegfried J. (2013): İletişim teorisi. İçinde: Nünning, Ansgar (ed.): Metzler Lexikon. Edebiyat ve Kültür Teorisi. Yaklaşımlar – Kişiler – Temel Terimler. 5. baskı. Stuttgart/ Weimar: J. B. Metzler, 389.

Sommer, Roy (2013): Kültürlerarasılık. İçinde: Nünning, Ansgar (ed.): Metzler Lexikon. Edebiyat ve Kültür Kuramı. Yaklaşımlar – Kişiler – Temel Terimler. 5. baskı. Stuttgart/ Weimar: J. B. Metzler, 343 f.