Identiteit, seksueel

Seksuele identiteit verwijst naar lesbische, homoseksuele, biseksuele, panseksuele, biseksuele en panseksuele personen.

Terwijl seksuele oriëntatie de „oriëntatie van iemands seksuele en emotionele behoeften beschrijft ten opzichte van andere mensen van hetzelfde of het andere geslacht of beide geslachten“(1; cf. Sexual Orientation-in Psychotherapy and Counselling p.6), voegt seksuele identiteit aan de term de waarde toe van zelfbegrip, dat niet uitsluitend bepaald kan worden door seksuele relaties of handelingen met of naar andere personen.

Volgens Magret Göth en Ralph Kohn is seksuele identiteit de identiteit die iemand ontwikkelt op basis van zijn seksuele oriëntatie. De ontwikkeling van de identiteit zou beïnvloed worden door het individu, de sociale en culturele situatie en door andere aspecten. (2; cf. Sexual Orientation-in Psychotherapy and Counselling p.6).

Ook hier kan worden gezien dat seksuele identiteit zich kan ontwikkelen vanuit seksuele oriëntatie, maar dat de twee termen niet synoniem moeten worden gebruikt. Ook moet worden benadrukt dat het zich niet seksueel aangetrokken voelen, wat ook tot uiting kan komen in het niet aangaan van seksuele relaties, ook een seksuele identiteit kan zijn, namelijk aseksualiteit. Het uitsluitend koppelen van seksuele identiteit aan seksuele relaties/handelingen kan daarom leiden tot verkeerde conclusies. Bovendien kan seksuele identiteit beïnvloed worden door onder andere culturele inprentingen, maar er kunnen ook individuele ontwikkelingen ontstaan, waardoor seksuele identiteit veelomvattender is dan seksuele oriëntatie.

Stefan Timmermann definieert seksuele identiteit daarentegen als volgt: „Seksuele identiteit is het fundamentele zelfbegrip van mensen over wie ze zijn als seksuele wezens – hoe ze zichzelf waarnemen en hoe ze door anderen (willen) worden waargenomen. Het omvat zowel biologisch, sociaal en ook psychologisch geslacht als seksuele oriëntatie.“ (3; cf. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung, p. 261). Bovendien is seksuele identiteit niet statisch in de loop van het leven, maar eerder veranderlijk (4; cf. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung, p. 261).

Dit laat duidelijk zien dat seksuele relaties, die het gevolg kunnen zijn van seksuele oriëntatie, niet automatisch identiteitsvormend hoeven te zijn; het is eerder een kwestie van zelfverstaan, die veranderlijk kan zijn.

Definities van seksuele identiteit en voorbeelden

Aseksueel: Aseksuele personen voelen zich niet seksueel aangetrokken tot andere mensen. Biseksueel Biseksuele personen voelen zich romantisch, erotisch en/of seksueel aangetrokken tot personen van hun eigen of het „andere“ geslacht. Deze aanduiding van seksuele identiteit veronderstelt een zelfplaatsing in de binaire genderorde (vgl. „panseksueel“). (…)

Demiseksueel: Demiseksuele personen voelen zich alleen seksueel aangetrokken tot personen met wie ze al een hechte relatie hebben opgebouwd.

Heteroseksueel: Heteroseksuele personen voelen zich romantisch, erotisch en/of seksueel aangetrokken tot personen van het „andere“ geslacht. Deze aanduiding van seksuele identiteit veronderstelt een zelfplaatsing in de binaire genderorde. Heteronormativiteit wordt beschouwd als het sociale ordeningsprincipe waarmee seksualiteit en gender worden gestandaardiseerd.

Homoseksueel: Homoseksuele personen voelen zich in hun romantische, erotische en/of seksuele verlangens aangetrokken tot personen van hetzelfde geslacht. Deze aanduiding van seksuele identiteit veronderstelt een zelfplaatsing in de binaire genderorde. Wordt soms gezien als pathologiserend, daarom worden de termen „lesbisch“ en „homo“ vaker gebruikt. (…)

Lesbisch: Deze aanduiding van seksuele identiteit veronderstelt een zelfplaatsing in de binaire genderorde. Hiermee wordt de seksuele identiteit van vrouwen van hetzelfde geslacht bedoeld. Vroeger gebruikt als pejoratief, maar is een positieve zelfaanduiding geworden door de lesbisch-homo emancipatiebeweging. (…)

Panseksueel: Panseksuele personen voelen zich aangetrokken tot andere mensen, ongeacht hun geslacht. Hieronder vallen niet alleen mannen en vrouwen, maar ook transgenders en interseksuelen. Hierbij wordt de binaire genderorde in twijfel getrokken. (…)

Homo: Deze aanduiding van seksuele identiteit veronderstelt een zelfplaatsing in de binaire genderorde. Hiermee wordt de seksuele identiteit van mannen van hetzelfde geslacht bedoeld. Vroeger gebruikt als pejoratief, maar is een positieve zelfaanduiding geworden door de lesbisch-homo emancipatiebeweging.

Seksuele identiteit: Wordt ook seksuele geaardheid genoemd. Identiteit benadrukt dat het niet alleen een kwestie van oriëntatie is met betrekking tot mogelijke partners, maar dat het een onderdeel is van de identiteit. Niettemin kan het in de loop van een leven veranderen. Soms wordt gender of genderidentiteit ook opgenomen omdat de identificatie van seksuele identiteit afhankelijk is van gendercategorieën. In dit rapport wordt gender beschouwd als een mogelijke transversale dimensie die kan interageren met seksuele identiteit en kan leiden tot multidimensionele of intersectionele ervaringen.“ (geciteerd uit Ervaringen met discriminatie in Duitsland op basis van seksuele identiteit door Dorina Kalkum, Magdalena Otto, augustus 2017, pagina 124ff (5).

Verschil met genderidentiteit

Seksuele en genderidentiteit beschrijven niet hetzelfde, maar ze zijn vaak wel met elkaar verbonden. Genderidentiteit beschrijft het sociale geslacht, d.w.z. het geslacht waarmee iemand zich identificeert. Dit kan verschillen van het biologische geslacht. (6)

Judith Butler ziet de reden voor de introductie van genderidentiteit in de problemen die een binair gendersysteem met zich meebrengt. Biologisch gezien kan niet ontkend worden dat er ook mensen zijn met verschillende morfologische geslachtskenmerken. Het zou dus niet geoorloofd zijn om deze vermeende binariteit over te hevelen naar genderidentiteit. In het Engels wordt biologisch geslacht onderscheiden van sociaal geslacht (gender); om dit onderscheid in het Duits te maken, moeten de termen Geschlecht (geslacht) en Geschlechtsidentität (geslacht) worden gebruikt. (7; vgl. Das Unbehagen der Geschlechter (Gender Trouble), p. 23 e.v.).

Terwijl genderidentiteit beschrijft hoe iemand zichzelf leest of gelezen wil worden, omvat seksuele identiteit ook interpersoonlijke seksuele relaties (of in het geval van aseksualiteit, de afwezigheid van seksuele aantrekking).

Meer gedetailleerde informatie over gender kan hier gevonden worden: https://www.hyperkulturell.de/glossar/gender/.

Literatuur

1 Göth, M.; Kohn, R. (2014): Seksuele oriëntatie-in psychotherapie en counseling. Springer Verlag: p. 6

2 Göth, M.; Kohn, R. (2014): Seksuele oriëntatie-in psychotherapie en counseling. Springer Verlag p. 6

3 Sielert, U. [red.]; Schmidt, R. (2008): Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung. Juventa Verlag: p. 261

4 Sielert, U. [red.]; Schmidt, R. (2008) Cf. Handbuch Sexualpädagogik und sexuelle Bildung (2008): S. 261

5https://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/Expertisen/expertise_diskrimerfahrungen_in_de_anhand_der_sex_identitaet.pdf;jsessionid=E2D04807FA660332333E3B75FB02D856.intranet211?__blob=publicationFile&v=3 p.124 (geraadpleegd 20.08.2021)

6https://www.antidiskriminierungsstelle.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/Expertisen/expertise_diskrimerfahrungen_in_de_anhand_der_sex_identitaet.pdf;jsessionid=E2D04807FA660332333E3B75FB02D856.intranet211?__blob=publicationFile&v=3 (geraadpleegd 20.08.2021)

7 Butler, J.. [Ed.]; uitgave suhrkamp 2433(1991): Das Unbehagen der Geschlechter; oorspronkelijke titel: Gender Trouble; Suhrkamp Verlag: p.23 e.v..