Hotspots

Ο όρος hotspot προέρχεται από τις αγγλικές λέξεις hot „καυτό“ και spot „τόπος“ και συνεπώς σημαίνει θερμό σημείο (βλ. https://www.duden.de/rechtschreibung/Hotspot).

Ορισμός

Τα hotspots είναι τα λεγόμενα πλούσια σημεία, τα οποία αναφέρονται στα σημεία εκείνα της επικοινωνίας όπου εμφανίζονται συχνότερα πολιτισμικά ειδικά προβλήματα. Αυτά περιλαμβάνουν χαιρετισμούς, κριτική, διαφορετικές απόψεις, ορισμούς ή εξηγήσεις (π.χ. „duzen“ / „siezen“) (πρβλ. Agar 1994, 100).

Τα πλούσια σημεία εμφανίζονται συχνά στη διαπολιτισμική επικοινωνία, αλλά δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένα με αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι πλούσια σημεία υπάρχουν τόσο εντός ενός πολιτισμού όσο και αντιθετικά σε μια σύγκριση δύο πολιτισμών. Μόλις προκύψει μια δυσκολία σε μια συζήτηση, μπορεί να εμπλακούν πλούσια σημεία. Αυτό μπορεί να είναι είτε ατομική συμπεριφορά είτε πολιτισμικά πρότυπα (βλ. Heringer 2017, 166). „Τα πλούσια σημεία είναι πλούσια

– επειδή παρέχουν γνώσεις σχετικά με τους πολιτισμούς,

– επειδή μας διδάσκουν να εξετάζουμε τις δικές μας προσδοκίες,

– επειδή μπορούν να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν επικοινωνιακά“ (Heringer 2017, 166).

Χαρακτηριστικό των πλούσιων σημείων είναι ότι οι δυσκολίες δεν προκύπτουν μόνο στις διασταυρώσεις διαφορετικών πολιτισμών, αλλά και στις διαφωνίες μεταξύ των φυσικών ομιλητών. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα πλούσια σημεία είναι πλούσια σε κουλτούρα, έχουν πολλές διαφορετικές συνιστώσες και θεωρούνται και βιώνονται με διαφορετικό τρόπο (βλ. Heringer 2017, 166-167).

Πώς μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητό ένα πλούσιο σημείο;

Σύμφωνα με τον Agar, ο αυστριακός όρος Schmäh είναι από μόνος του ένα Πλούσιο Σημείο, καθώς ο πολιτισμός και η ιστορία είναι βαθιά ενσωματωμένα σε αυτή τη λέξη. „Τα πλούσια σημεία σηματοδοτούν πού βρίσκεται η γλωσσικοπολιτισμική δράση“ (Agar 1994, 106). Η Agar συγκρίνει ένα πλούσιο σημείο με ένα εμπόδιο στο οποίο πέφτει κάποιος. Ένα πλούσιο σημείο εμφανίζεται όταν προκύπτουν προβλήματα επικοινωνίας και κατανόησης και η γνώση του πολιτισμικού υπόβαθρου είναι ανεπαρκής. Εάν υπάρχει υποψία για ένα πλούσιο σημείο, θα πρέπει να διερευνηθούν οι διαφορές με τη δική μας κουλτούρα. Αντίστοιχα, θα πρέπει να γίνουν συνδέσεις μεταξύ του πλούσιου σημείου και των κοσμοθεωριών. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε βαθύτερη κατανόηση των πλούσιων σημείων (βλ. Heringer 2017, 168-169).

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των Rich Points και των Hotspots;

Ο Heringer αντιλαμβάνεται τα hotspots ως πλούσια σημεία των οποίων το νόημα είναι γενικευμένο. Για διδακτικούς λόγους, εντοπίζονται και απαριθμούνται γενικά hotspots στη διαπολιτισμική επικοινωνία. Τα εν λόγω hotspots αποκτώνται συνήθως από την εμπειρία (βλ. Heringer 2017, 169). Ως εκ τούτου, τα hotspots είναι πολιτισμικά συγκεκριμένες καταστάσεις στις οποίες συμβαίνουν παρεξηγήσεις, όπως καθημερινές καταστάσεις: χαιρετισμός, λέγοντας ναι/όχι, δώρα, γλώσσα του σώματος, σιωπή, απολογία κ.λπ. Αυτό εξηγείται λεπτομερέστερα παρακάτω. Αντίθετα, τα πλούσια σημεία, όπως στο παράδειγμα του Schmäh, πρέπει να κατανοηθούν ως μια στάση ζωής καθώς και μια γενική στάση για να βλέπεις τη ζωή και τα πράγματα.

Παραδείγματα

Η επιλογή του Du ή Sie στα γερμανικά ή η αμερικανική ημερομηνία αποτελούν παραδείγματα θερμών σημείων. Επιπλέον, το αυστριακό ή βιεννέζικο Schmäh είναι επίσης ένα από αυτά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά την ερμηνεία αυτής της λέξης. Βασικά, ωστόσο, ο όρος αυτός νοείται ως ένας τρόπος ζωής που βασίζεται στην ειρωνεία (βλ. Heringer 2017, 166-167). Επιπλέον, ο χαιρετισμός συγκαταλέγεται επίσης στα hotspots. Εδώ, οι χαιρετισμοί εκτελούνται γλωσσικά, σωματικά και χειρονομιακά με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τη γλώσσα και τον πολιτισμό. Για παράδειγμα, το αμερικανικό How do you do? ή ¿Qué tal? στα ισπανικά δεν απαιτεί άμεση απάντηση. Επιπλέον, υπάρχουν και διαφορετικές συνήθειες στο τηλέφωνο. Ενώ στη Γερμανία το άτομο που καλείται δίνει το όνομά του, σε πολλές άλλες χώρες η απάντηση είναι μόνο ναι. Εκτός από το γλωσσικό μέρος, το φυσικό μέρος διαφέρει επίσης από χώρα σε χώρα. Κατά συνέπεια, η χειραψία είναι υποχρεωτική στην Αυστρία, για παράδειγμα. Στον ισλαμικό πολιτισμό, από την άλλη πλευρά, ένας άνδρας δεν σφίγγει ποτέ το χέρι μιας γυναίκας (βλ. Heringer 2017, 169). Επιπλέον, οι μορφές προσφώνησης ευθύνονται επίσης για διαπολιτισμικές παρεξηγήσεις. Επιπλέον, οι προσωπικές ερωτήσεις μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη σύγχυση σε διαφορετικούς πολιτισμούς, π.χ. στην Ινδονησία (βλ. Heringer 2017, 170 στ.). Οι προσκλήσεις είναι ένα άλλο παράδειγμα. Για παράδειγμα, αν ένα πάρτι πραγματοποιείται στις 8 η ώρα, θα πρέπει να ειδοποιηθεί ο Γερμανός ακριβώς στις 8 η ώρα, ο Ισπανός στις 7.40 η ώρα κ.ο.κ. (βλ. Heringer 2017, 172).

Επιπλέον, το γλωσσικό πρόβλημα είναι ένα τυπικό παράδειγμα hotspots. Τίθεται το ερώτημα σε ποια γλώσσα θα πρέπει να μιλήσουν οι εταίροι, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές γλωσσικές κουλτούρες, κ.λπ. (πρβλ. Heringer 2017, 172). Επιπλέον, η συναίνεση και η απόρριψη υλοποιούνται με διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικές κουλτούρες. Εκφράζονται επίσης μέσω διαφορετικών χειρονομιών. Στην Κίνα, για παράδειγμα, ένα ποτήρι που έχει πιει τελείως είναι σημάδι ότι ο οικοδεσπότης δεν ξαναγεμίζει συνεχώς τα ποτήρια (βλ. Heringer 2017, 174). Επιπλέον, οι συνήθειες ακρόασης υποδηλώνουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των πολιτισμών, π.χ. η σιωπηλή ακρόαση θεωρείται ευγενική στην Πολωνία. Επιπλέον, η θρησκεία θεωρείται ένα καυτό σημείο. Επιπλέον, η κριτική, οι φιλοφρονήσεις και το χιούμορ πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή, καθώς αυτά γίνονται αντιληπτά με διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικούς πολιτισμούς (βλ. Heringer 2017, 175-177).

Βιβλιογραφία

Agar, Michael (1994): Το διαπολιτισμικό πλαίσιο. Στο: International Journal of Intercultural Relations (Διεθνές περιοδικό διαπολιτισμικών σχέσεων) 18.

Dudenverlag: https://www.duden.de/rechtschreibung/Hotspot [29.08.2019].

Heringer, Hans Jürgen (2017): Intercultural communication. Βασικές αρχές και έννοιες. 5η έκδοση. Tübingen: Francke.

Rössler, Andrea (2008): Rössler: Successful Vocabulary Acquisition in Spanish Classes (Επιτυχής απόκτηση λεξιλογίου στην ισπανική τάξη). Στο: Lüning, Marita/ Rössler, Andrea/ Sommerfeldt, Kathrin/ Strickstrack-García, Roswitha/ Vences, Ursula/ Wlasak-Feik, Christine (επιμ.): Prinzipien und Methoden des Spanischunterrichts. Διδασκαλία της ισπανικής ως ξένης γλώσσας. Seelze: Friedrich, 20-25.