Termin etnocentryzm pochodzi od greckiego słowa ethnos „lud“. Lud przesuwa się do centrum jako doktryna, ideologia lub prąd intelektualny.
Termin interdyscyplinarny
W międzyczasie etnocentryzm stał się powszechnym terminem, który znajduje interdyscyplinarne zastosowanie. Jest używany w psychologii, naukach społecznych i politologii. Etnocentryzm jest rozumiany jako uprzedzenie jednostki wobec obcych kulturowo ludzi i grup. Osoba patrzy przez okulary własnej kultury („własnej grupy“), czyni ją standardem i na tej podstawie interpretuje odpowiednią inną kulturę („obcą grupę“). Prowadzi to do bezrefleksyjnego przenoszenia postaw z własnej kultury. Wraz z tym można zaobserwować tendencje normatywne: Ludzie uważają własną kulturę i religię za dobre, moralne i cnotliwe. Z drugiej strony, grupy zewnętrzne są postrzegane jako złe, niemoralne i zagrażające.
Uprzedzenia i stereotypy
Tak więc stereotypy i uprzedzenia również odgrywają rolę, które, jeśli nie zostaną ponownie rozważone, mogą stać się podstawą zachowań rasistowskich lub nacjonalistycznych: „Etnocentryzm wykracza poza zwykłą ksenofobię, ponieważ obcy jest postrzegany nie tylko jako obcy, a zatem przerażający, ale przede wszystkim jako „gorszy“ z powodu przesadnego poczucia „my““ (Wahle 2017, 231).
Definicyjnym przeciwieństwem etnocentryzmu jest policentryzm, który opowiada się za otwartą i tolerancyjną postawą wobec ludzi innych kultur, sposobów życia i poglądów. Unikalność i niezależność innych kultur są szanowane, a własne wartości kulturowe i postawy są krytycznie odzwierciedlane w tym procesie.
Etnocentryzm odnosi się do tendencji grupy do uważania własnej kultury, tradycji, wartości i norm za lepsze i „właściwe“ w porównaniu z innymi kulturami i grupami. Etnocentryzm może prowadzić ludzi do postrzegania innych kultur jako „obcych“, „egzotycznych“ lub „gorszych“ oraz do ich dewaluacji lub dyskryminacji. Etnocentryzm może również prowadzić do uprzedzeń, stereotypów i konfliktów między różnymi grupami. Należy zauważyć, że etnocentryzm opiera się nie tylko na pochodzeniu etnicznym, ale może również opierać się na innych wyznacznikach tożsamości, takich jak religia, język, płeć lub orientacja seksualna.
Etnocentryzm to sposób myślenia, w którym własna kultura, religia lub naród są postrzegane jako autorytatywne w ocenie i interpretacji świata. Nie chodzi tylko o docenianie własnej kultury, ale także o lekceważenie lub odrzucanie innych kultur. Ludzie etnocentryczni mają tendencję do uznawania własnego dziedzictwa kulturowego za jedyną uzasadnioną podstawę wartości i norm, i odpowiednio oceniają inne kultury. Może to prowadzić do zniekształconego i negatywnego postrzegania innych kultur.
Etnocentryzm może przejawiać się na różnych poziomach. Na poziomie indywidualnym etnocentryzm może prowadzić do uprzedzeń i dyskryminacji, na przykład gdy dana osoba jest odrzucana lub dyskryminowana ze względu na swoje pochodzenie kulturowe. Na poziomie społecznym etnocentryzm może prowadzić do nierówności społecznych i rasizmu. Może również przyczyniać się do podsycania konfliktów między różnymi kulturami lub narodami.
Ważne jest, aby podkreślić, że etnocentryzm nie jest uniwersalną cechą ludzką, ale konstrukcją kulturową, która może różnić się w zależności od kultury. Różnorodność kulturowa i międzykulturowość są ważnymi elementami otwartego i tolerancyjnego społeczeństwa, które promuje szacunek i uznanie dla różnych kultur i perspektyw.
Literatura
Ahlheim, Klaus (2013): Rechtsextremismus, Ethnozentrismus, politische Bildung. Kritische Beiträge zur Bildungswissenschaft, vol. 8. Hannover: Offizin.
Hagedorn, Jörg et al. (eds.) (2010): Etniczność, płeć, rodzina i szkoła: heterogeniczność jako wyzwanie edukacyjne. Wiesbaden: VS.
Sumner, William Graham (2007): Folkways. Studium obyczajów, manier, zwyczajów i moralności. Reprint Cosimo Classics. Nowy Jork: Dover Publications.
Wahle, Stefan (2017): Fremdheitserlebnisse und Helferphantasien unter dem Einfluss von Ehtnozentrismus. 2nd ed. Norderstedt: Books on Demand.