Emic vs. etic

De termen emic en etic zijn afkomstig uit de etnolinguïstiek. Ze beschrijven twee tegengestelde, wetenschappelijk-methodologische onderzoeksperspectieven. In de sociale wetenschappen en in vergelijkend en intercultureel onderzoek kunnen onderzoekers ook kiezen voor een emic of etic benadering.

Extern en intern perspectief

Het emic-perspectief is gebaseerd op een cultureel aangepaste interne kijk – het probeert naar verschijnselen te kijken door de ogen van de betrokkenen, en creëert zo het geesteswetenschappelijke ideaal van ‚perspectiviteit‘. De emic benadering probeert de functioneel relevante aspecten binnen een cultuur bloot te leggen.

In de etische benadering daarentegen nemen onderzoekers een standpunt in buiten de bestudeerde cultuur en proberen ze te voldoen aan het natuurwetenschappelijke ideaal van ‚objectiviteit‘. Op die manier wil men universeel geldige vergelijkingsnormen vinden (cf. Helfrich-Hölter 2013, 27).

Over het ontstaan van de termen

De twee termen werden voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse taalkundige en antropoloog Kenneth Pike in zijn boek Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior (1967). De Duitse woorden emisch en etisch zijn afgeleid van de Engelse termen emic en etic. Deze zijn afkomstig uit de taalkunde – fonetiek beschrijft klankkenmerken die kunnen worden gebruikt om de klankinventaris van alle talen te beschrijven, terwijl fonemiek die klankkenmerken identificeert die bijdragen aan de differentiatie van betekenis binnen de bestudeerde taal. Later werd dit begrippenpaar overgenomen en aangepast door Harris.

Het doel van de etische benadering is om de invloed van cultuur op individueel handelen en denken te onderzoeken. Cultuur wordt gezien als een ‚onafhankelijke‘ variabele, bijvoorbeeld in de vorm van schoolomstandigheden of onderwijsstijlen, die de ‚afhankelijke‘ variabelen (leren, handelen) beïnvloedt.

Volgens de emic benadering is cultuur echter een factor binnen het individu, d.w.z. een integraal onderdeel van het menselijk denken en handelen.

Verschillen in de benaderingen

De twee benaderingen kunnen ook worden gerelateerd aan redenen en oorzaken voor bepaalde acties. De oorzaken van acties hoeven niet noodzakelijkerwijs bewust te zijn voor de betrokken persoon en kunnen dus vanuit het etische perspectief worden onderzocht. Als de redenen voor het eigen handelen en denken daarentegen door de betrokkene zelf worden verklaard, wordt hij vanuit het emic perspectief onderzocht.

Lohmeier geeft het volgende voorbeeld van de emic benadering: een katholieke Noord-Ier onderzoekt de problemen in zijn thuisland en behoort tot het onderzochte gebied. Een protestantse Noord-Duitser die een soortgelijk project uitvoert in een katholieke stad in Noord-Ierland zou daarentegen een voorbeeld zijn van de etische benadering (cf. Lohmeier 2017, 31).

Emic vs. etic?

Etische en emische perspectieven sluiten elkaar niet uit, maar vullen elkaar eerder aan. Jacobs en Helfrich-Hölter verwijzen naar Berry: „Voor een vergelijkende etische studie van twee culturen moeten ze elk emic geanalyseerd worden. Volgens hem volgen onderzoekers aan het begin van een vergelijkende culturele studie een concept dat zijn oorsprong heeft in hun eigen cultuur, dus emic is (cf. Jacobs 2000; Helfrich-Hölter 2013).

Door de opgelegd-etische benadering wordt het ook een emic concept binnen de vreemde cultuur door de observaties van de ene cultuur over te brengen naar de andere. Door een aanpassing kan ook een emic concept worden gecreëerd voor de vreemde cultuur, zodat emic studies in beide culturen parallel worden uitgevoerd. Als de bestudeerde concepten elkaar overlappen, is een interculturele vergelijking mogelijk (cf. Jacobs 2000, 132).

Literatuur

Harris, Marvin (1976): History and Significance of the Emic/ Etic Distinction. In: Annual Review of Anthropology. 5th ed. New York: Columbia University, 329-350.

Helfrich-Hölter, Hede (2013): Vergelijkende cultuurpsychologie. Wiesbaden: Springer.

Jacobs, Gabriele (2000): Cultural differences in justice perceptions of European managers: a comparative study of personnel decisions in the banking sector. Münster: LIT.

Lohmeier, Christine (2017): Tussen „gone native“ en „one of us“: reflecties over etic en emic positionering op het onderzoeksveld. In: Scheu, Andreas M. (red.): Evaluating Qualitative Data: Strategies, Procedures and Methods of Interpreting Non-standardised Data in Communication Studies. Münster: Springer, 29-39.

Pike, Kenneth (1967): Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior. Den Haag [et al:] Mouton.