Emic vs. etic

Οι όροι emic και etic προέρχονται από την εθνογλωσσολογία. Περιγράφουν δύο αντίθετες, επιστημονικές-μεθοδολογικές ερευνητικές προοπτικές. Στις κοινωνικές επιστήμες και στη συγκριτική και διαπολιτισμική έρευνα, οι ερευνητές μπορούν επίσης να υιοθετήσουν μια emic ή etic προσέγγιση.

Εξωτερική και εσωτερική προοπτική

Η emic προοπτική βασίζεται σε μια πολιτισμικά κατάλληλη εσωτερική οπτική – επιχειρεί να δει τα φαινόμενα μέσα από τα μάτια αυτών που επηρεάζονται, δημιουργώντας έτσι το ιδεώδες των ανθρωπιστικών επιστημών της „προοπτικής“. Η emic προσέγγιση σκοπεύει να αποκαλύψει τις λειτουργικά σχετικές πτυχές εντός ενός πολιτισμού.

Στην etic προσέγγιση, από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές παίρνουν μια θέση εκτός του υπό μελέτη πολιτισμού και προσπαθούν να συμμορφωθούν με το ιδεώδες της „αντικειμενικότητας“ των φυσικών επιστημών. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η εξεύρεση καθολικά έγκυρων προτύπων σύγκρισης (βλ. Helfrich-Hölter 2013, 27).

Σχετικά με την εμφάνιση των όρων

Οι δύο όροι χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά από τον Αμερικανό γλωσσολόγο και ανθρωπολόγο Kenneth Pike στο βιβλίο του Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior (1967). Οι γερμανικές λέξεις emisch και etisch προήλθαν από τους αγγλικούς όρους emic και etic. Αυτές προέρχονται από τη γλωσσολογία – η φωνητική περιγράφει τα ηχητικά χαρακτηριστικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την περιγραφή του ηχητικού αποθέματος όλων των γλωσσών, ενώ η φωνημική προσδιορίζει τα ηχητικά χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στη διαφοροποίηση της σημασίας εντός της υπό μελέτη γλώσσας. Αργότερα, το ζεύγος των όρων υιοθετήθηκε και τροποποιήθηκε από τον Harris.

Στόχος της ετικιστικής προσέγγισης είναι η διερεύνηση της επιρροής της κουλτούρας στην ατομική δράση και σκέψη. Θεωρείται ως μια „ανεξάρτητη“ μεταβλητή, π.χ. με τη μορφή των σχολικών συνθηκών ή του εκπαιδευτικού στυλ, η οποία επηρεάζει τις „εξαρτημένες“ μεταβλητές (μάθηση, δράση).

Σύμφωνα με την εμική προσέγγιση, ωστόσο, η κουλτούρα είναι ένας παράγοντας εντός του ατόμου, δηλαδή αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης σκέψης και δράσης.

Διαφορές στις προσεγγίσεις

Οι δύο προσεγγίσεις μπορούν επίσης να συσχετιστούν με τους λόγους και τις αιτίες για ορισμένες ενέργειες. Τα αίτια της δράσης δεν είναι απαραίτητο να είναι συνειδητά στο ενδιαφερόμενο άτομο και μπορούν έτσι να εξεταστούν από την etic προοπτική. Αν, από την άλλη πλευρά, οι λόγοι των πράξεων και της σκέψης ενός ατόμου εξηγούνται από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο, τότε ερευνάται από την emic προοπτική.

Ο Lohmeier δίνει το ακόλουθο παράδειγμα της emic προσέγγισης: ένας καθολικός Βορειοϊρλανδός ερευνά τα προβλήματα στην πατρίδα του και ανήκει στο πεδίο της έρευνας. Αντίθετα, ένας προτεστάντης Βορειογερμανος που διεξάγει παρόμοιο έργο σε μια καθολική πόλη της Βόρειας Ιρλανδίας θα αποτελούσε παράδειγμα της etic προσέγγισης (βλ. Lohmeier 2017, 31).

Emic εναντίον etic;

Οι etic και οι emic προοπτικές δεν αποκλείουν η μία την άλλη, αντίθετα αλληλοσυμπληρώνονται. Οι Jacobs και Helfrich-Hölter αναφέρονται στον Berry: „Για μια συγκριτική etic μελέτη δύο πολιτισμών, ο καθένας πρέπει να αναλυθεί emic. Σύμφωνα με την άποψή του, στην αρχή μιας συγκριτικής πολιτισμικής μελέτης, οι ερευνητές ακολουθούν μια έννοια που έχει την προέλευσή της στη δική τους κουλτούρα, δηλαδή είναι emic (βλ. Jacobs 2000- Helfrich-Hölter 2013).

Λόγω της επιβαλλόμενης-ηθικής προσέγγισης, γίνεται επίσης μια emic έννοια εντός του ξένου πολιτισμού με τη μεταφορά των παρατηρήσεων από τον έναν πολιτισμό στον άλλο. Μέσω μιας τροποποίησης μπορεί να δημιουργηθεί μια emic έννοια και για τον ξένο πολιτισμό, έτσι ώστε να διεξάγονται παράλληλα emic μελέτες και στους δύο πολιτισμούς. Εάν οι έννοιες που μελετώνται επικαλύπτονται, είναι δυνατή μια διαπολιτισμική σύγκριση (βλ. Jacobs 2000, 132).

Βιβλιογραφία

Harris, Marvin (1976): History and Significance of the Emic/ Etic Distinction (Ιστορία και σημασία της διάκρισης emic/ etic). Στο: Annual Review of Anthropology (Ετήσια επισκόπηση της ανθρωπολογίας). 5th ed. Νέα Υόρκη: Πανεπιστήμιο Κολούμπια, 329-350.

Helfrich-Hölter, Hede (2013): Συγκριτική πολιτισμική ψυχολογία. Βισμπάντεν: Springer.

Jacobs, Gabriele (2000): Πολιτισμικές διαφορές στις αντιλήψεις περί δικαιοσύνης των ευρωπαίων διευθυντών: συγκριτική μελέτη των αποφάσεων προσωπικού στον τραπεζικό τομέα. Münster: LIT.

Lohmeier, Christine (2017): Μεταξύ του „gone native“ και του „ένας από εμάς“: σκέψεις σχετικά με την etic και emic τοποθέτηση στο ερευνητικό πεδίο. Στο: Scheu, Andreas M. (επιμ.): Evaluating Qualitative Data: Strategies, Procedures and Methods of Interpreting Non-standardized Data in Communication Studies (Αξιολόγηση ποιοτικών δεδομένων: στρατηγικές, διαδικασίες και μέθοδοι ερμηνείας μη τυποποιημένων δεδομένων στις σπουδές επικοινωνίας). Münster: Springer, 29-39.

Pike, Kenneth (1967): Language in Relation to a Unified Theory of the Structure of Human Behavior. Χάγη [κ.ά.:] Mouton.