Catcalling

Το Catcalling είναι ένας αγγλικός όρος που στον γερμανόφωνο κόσμο σημαίνει „λεκτική σεξουαλική παρενόχληση“ σε δημόσιους χώρους (Ismail 2020). Στην αγγλική γλώσσα, ο όρος street harassment χρησιμοποιείται επίσης συχνά για το φαινόμενο του catcalling, αν και περιλαμβάνει επίσης τις σωματικές επιθέσεις σε δημόσιο χώρο (βλ. DelGreco/Ebesu Hubbard/Denes 2021, 1403).

Το catcalling περιγράφει λεκτικές και παραλεκτικές δηλώσεις που σεξουαλικοποιούν το ενδιαφερόμενο άτομο ή/και αναφέρονται σε σωματικά χαρακτηριστικά. Παραδείγματα είναι δηλώσεις όπως: „Χαμογέλασε, νεαρή γυναίκα!“, „Μην είσαι έτσι, παρακαλάς γι‘ αυτό με αυτό το φόρεμα“, „Καυλωμένος κώλος, μουνάκια!“ ή „Είσαι όμορφη σαν το αυτοκίνητό μου!“. (βλ. CatcallsOfHildesheim 2020)

Σεξουαλική παρενόχληση, παρενόχληση στο δρόμο, φωνές γάτας

Η σεξουαλική παρενόχληση, η παρενόχληση στο δρόμο, η παρενόχληση από αγνώστους και το catcalling δεν μπορούν να διαχωριστούν σαφώς μεταξύ τους. Ενώ η σεξουαλική παρενόχληση περιλαμβάνει και τις σωματικές επιθέσεις, η παρενόχληση στο δρόμο αναφέρεται περισσότερο στον τόπο της παρενόχλησης, δηλαδή στο δημόσιο χώρο. Η παρενόχληση από ξένο, από την άλλη πλευρά, καθορίζει μια ανύπαρκτη σχέση μεταξύ του δράστη και του θύματος. Η σεξουαλική παρενόχληση λειτουργεί ως όρος-ομπρέλα κάτω από τον οποίο μπορούν να ενταχθούν η παρενόχληση στο δρόμο, οι φωνές γάτας και η παρενόχληση από άγνωστο.

Θα πρέπει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι σε τέτοια πλαίσια είναι προτιμότερο να μιλάμε για σεξουαλικοποιημένη παρά για σεξουαλική παρενόχληση. Το υπόβαθρο είναι ότι δεν πρόκειται πρωτίστως για σεξουαλικότητα αλλά για παρενόχληση- ωστόσο, ο όρος „σεξουαλική παρενόχληση“ είναι πιο διαδεδομένος στη γενική χρήση.

Τα κίνητρα και η αντίληψη των δραστών

Οι δράστες του catcalling έχουν διαφορετικά κίνητρα.

Τόσο οι λεγόμενοι προσωπικοί παράγοντες όσο και οι παράγοντες της κατάστασης παίζουν σημαντικό ρόλο (βλ. Wesselmann/Kelly 2010, 452). Μεταξύ των καταστασιακών παραγόντων, οι Wesselmann/Kelly συμπεριλαμβάνουν τις ειδικές ομαδικές συμβάσεις κανόνων και την αίσθηση των δραστών ότι μπορούν να ενεργούν ανώνυμα και απομονωμένα σε μια ομάδα (ό.π., 453). Επιπλέον, η ισχυρή αίσθηση του ανήκειν σε μια ομάδα μειώνει το όριο αναστολής για την παρενόχληση συνανθρώπων (ό.π., 457). Οι προσωπικοί παράγοντες είναι πιο περίπλοκο να προσδιοριστούν και η στάθμισή τους δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί οριστικά. Οι DelGreco/Ebesu Hubbard/ Denes αναφέρουν την απώλεια εξουσίας ως εγγενές κίνητρο για παρενόχληση μεταξύ των κυρίως ανδρών δραστών- δηλαδή ότι οι δράστες συχνά προσπαθούν να αντισταθμίσουν ένα έλλειμμα εξουσίας που αντιλαμβάνονται με την παρενόχληση, προκειμένου να νιώσουν ταυτόχρονα ανώτεροι από τους θιγόμενους (DelGreco/Ebesu Hubbard/ Denes 2021, 1419).

Σε μια αυτοαξιολόγηση των ανδρών δραστών, η παρενόχληση συχνά δεν αξιολογείται ως τέτοια: το catcalling γίνεται μάλλον αντιληπτό από αυτούς τους άνδρες ως θετικό κομπλιμέντο που υποτίθεται ότι εκφράζει εκτίμηση και στοργή.

Συνέπειες για τους δράστες – Συνέπειες για τα θύματα

Η παρενόχληση στο δρόμο έχει χαρακτηριστικά που συμπίπτουν με τη σεξουαλική παρενόχληση, όπως η εξειδίκευση ως προς το φύλο (βλ. DelGreco/Ebesu Hubbard/Denes 2021, 1420). Παρ‘ όλα αυτά, η σεξουαλικοποιημένη παρενόχληση αντιμετωπίζεται συχνά διαφορετικά από νομική άποψη απ‘ ό,τι αντιμετωπίζεται από κοινωνική άποψη/προτάσεις (βλ. Fileborn., 224). Σε ορισμένες χώρες υπάρχουν νόμοι και σχέδια νόμων που προστατεύουν τους εργαζόμενους και τους φοιτητές σε περίπτωση σεξουαλικοποιημένης βίας, αλλά υπάρχει λιγότερη νομική βάση στην περίπτωση της παρενόχλησης στο δρόμο (βλ. Sonntag 2020).

Για τα αδικήματα της παρενόχλησης στο δρόμο και ιδίως του catcalling, υπάρχουν επομένως περιορισμένες νομικές δυνατότητες δράσης σύμφωνα με την ισχύουσα νομική βάση.

Από την άλλη πλευρά, οι θιγόμενοι υποφέρουν σε μεγάλο βαθμό από την απρόσμενη προσοχή που δέχονται. Στην προσπάθειά τους να ανταπεξέλθουν, ορισμένα θύματα τείνουν να επιδίδονται σε αυτοαντικειμενοποιητική συμπεριφορά ή/και να αναπτύσσουν διατροφικές διαταραχές, καθώς τα ανεπιθύμητα σχόλια συχνά αναφέρονται και σεξουαλικοποιούν το σώμα των θυμάτων, με αποτέλεσμα αυτή η οπτική γωνία για το σώμα τους να υιοθετείται και από τα θύματα (Fairchild 2008, 355).

Σε ορισμένους τομείς της έρευνας, θεωρείται πλέον ότι οι αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν από αυτό, όπως η κατάθλιψη ή η διατροφική διαταραχή, δικαιολογούν ακόμη και την αναγνώριση της παρενόχλησης στο δρόμο και ιδίως της παρενόχλησης από αγνώστους ως ξεχωριστής μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών και όσων διαβάζονται ως γυναίκες (ό.π.).

Παρενόχληση με κιμωλία: Chalk Back

Το catcalling και η παρενόχληση στο δρόμο είναι ένα ζήτημα με διεθνή εμβέλεια και μελέτες δείχνουν ότι παγκοσμίως τουλάχιστον το 65% των γυναικών (μερικές φορές έως και το 90%) έχουν ήδη πληγεί ή/και πλήττονται από την παρενόχληση στο δρόμο (βλ. DelGreco/Ebesu Hubbard/ Denes 2021, 1403).

Παρόλο που οι πράξεις αυτές λαμβάνουν χώρα καθημερινά σε δημόσιους χώρους, συχνά διαρκούν μόνο λίγα δευτερόλεπτα και, ως εκ τούτου, δεν είναι πάντα εύκολο να κατανοηθούν. Σε αυτό το σημείο μπαίνουν στο παιχνίδι οι ακτιβιστές της συλλογικότητας Chalk Back. Το Chalk Back είναι ένα διεθνές κίνημα που καθοδηγείται από νέους ανθρώπους. Οι ακτιβιστές χρησιμοποιούν την τέχνη της κιμωλίας στο δημόσιο χώρο για να καταπολεμήσουν τις προσβολές από γάτες και την παρενόχληση στο δρόμο, καταγράφοντας τέτοιες εμπειρίες επί τόπου με εμπορική κιμωλία του δρόμου – όπου συνέβησαν (ό.π.). Με αυτόν τον τρόπο, διεκδικούν τον χώρο για τους θιγόμενους, οι οποίοι μπορεί να αρχίσουν να αποφεύγουν τα μέρη λόγω των εμπειριών, και κάνουν την παρενόχληση ορατή σε όλους – ενώ διαφορετικά αμέσως εξαφανίζεται και γίνεται αόρατη στο ευρύ κοινό τη στιγμή που εκφέρεται.

Για να δώσουν στη δράση κάποια μονιμότητα με την πλενόμενη κιμωλία, μοιράζονται φωτογραφίες της κιμωλίας τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως στο Instagram.

Με τον τρόπο αυτό, ξεκινούν συζητήσεις σχετικά με το catcalling και την παρενόχληση σε δημόσιους χώρους καθώς και στα κοινωνικά δίκτυα και ευαισθητοποιούν για το θέμα, μεταξύ άλλων και σε εργαστήρια. Με βάση τον λογαριασμό @catcallsofnyc στο Instagram, κάθε λογαριασμός Chalk Back ονομάζεται @catcallsof*location*. Οι δραστηριότητες του Chalk Back μπορούν πλέον να παρακολουθηθούν σε 6 ηπείρους, σε 49 χώρες και πάνω από 150 πόλεις.