Botsing der Beschavingen

De term „Botsing der Beschavingen“ is afkomstig uit een artikel van de Amerikaanse politicoloog en socioloog Samuel P. Huntington. In 1993 verscheen het artikel met de vragende titel The Clash of Civilizations? in het tijdschrift Foreign Affairs. Drie jaar later verscheen het gelijknamige werk Clash of Civilisations. The Reshaping of World Politics in the 21st Century verscheen drie jaar later en leidde vervolgens tot controversiële internationale debatten. Huntington is van mening dat de oorzaak van toekomstige conflicten niet langer van ideologische of economische aard zal zijn, maar gezocht moet worden in de botsing der beschavingen (vgl. Caglar 1997).

8 Culturele cirkels

De context van identificatie wordt gevormd door culturele cirkels of beschavingen, die Huntington als volgt beschrijft: „gedefinieerd door zowel gemeenschappelijke objectieve elementen zoals taal, geschiedenis, religie, gewoonten, instituties, als door de subjectieve identificatie van mensen ermee.“ (Huntington 1996, 28) Door middel van onderzoek door historici en etnologen verdeelt Huntington de wereld in acht culturele gebieden of beschavingen (cf. Huntington 1996, 28). De geïdentificeerde culturele groepen zijn: westers, confuciaans, Japans, hindoeïstisch, islamitisch, slavisch-orthodox, Latijns-Amerikaans en Afrikaans (cf. Huntington 1996, 40).

De botsing der beschavingen

Verwijzend naar het feit dat culturele verschillen hebben geleid tot de langste en bloedigste conflicten in de geschiedenis (vgl. Metzinger 2000, 18), presenteert Huntington zijn centrale stelling: „Natiestaten zullen de machtigste actoren op aarde blijven, maar de fundamentele conflicten in de wereldpolitiek zullen zich afspelen tussen naties en groeperingen uit verschillende culturen. De botsing der beschavingen zal de wereldpolitiek domineren.“ (Huntington 1993, 1)

Volgens Huntington hangt het overleven van het Westen in deze gedefinieerde multipolaire en multiculturele wereldorde af van het feit of Amerika zich weer bewust wordt van zijn Westerse identiteit. Het is ook essentieel dat leden van westerse beschavingen zich realiseren dat hun cultuur uniek is, maar niet universeel (vgl. Metzinger 2000, 18). Het Westen is nog steeds een van de sterkste culturele groepen, maar haar macht neemt af in vergelijking met andere culturele groepen (vgl. Huntington 1996, 28).

Wereldorde en conflicten

Het Westen worstelt met interne problemen zoals nationale tekorten of lage economische groei, waardoor de economische macht verschuift naar Oost-Azië (cf. Huntington 1996, 128). Het evenwicht tussen culturen was aan het veranderen, de Indiase economie stond in de startblokken en de islamitische wereld stond vijandig tegenover het Westen (cf. Huntington 1996, 118).

Huntington onderstreept zijn stellingen door te zeggen dat modernisering niet synoniem is met verwestersing (cf. Huntington 1996, 113). De modernisering van niet-westerse staten verzet zich tegen verwestersing door hun eigen culturele waarden op de voorgrond te plaatsen (vgl. Metzinger 2000, 17).

De toekomstige wereldorde zal worden gevormd door verschillende ontwikkelingstendensen omdat deze multipolair en multicultureel is geworden (vgl. Metzinger 2000, 17). Link spreekt Huntington tegen door te stellen dat verschillen niet noodzakelijkerwijs tot oorlogen hoeven te leiden. Toch is er veel conflict te verwachten (zie Link 2001, 38).

Literatuur

Gazi, Caglar (1997): De mythe van de oorlog der beschavingen. Het Westen tegen de rest van de wereld. München: Marino.

Huntington, Samuel Philips (1996): Botsing der Beschavingen. Een nieuwe vorm voor de wereldpolitiek in de 21e eeuw. 5e ed. München/Wenen: Europa.

Huntington, Samuel Philips (1993): In de Botsing der Beschavingen. https://www.zeit.de/1993/33/im-kampf-der-kulturen [14.06.2018].

Link, Werner (2001): De herordening van de wereldpolitiek. Basisproblemen van de wereldpolitiek op de drempel van de 21e eeuw. 3rd ed.  München: Beck.

Metzinger, Udo M. (2000): Het Huntington-debat. Het debat over Huntingtons „botsing van beschavingen“ in de journalistiek. Keulen: SH.