Bongo-Bongoïsme

In een interview met DIE ZEIT legt de etnoloog Prof. Dr. Christoph Antweiler de term Bongo-Bongoïsme als volgt uit:

„Ik ben ook opgegroeid als een relativist in de etnologie. Het werd beschouwd als een bijzondere wetenschappelijke prestatie om te bewijzen dat iets wat wij als vanzelfsprekend beschouwen niet bestaat onder de Bongo Bongo bevolking. In vakkringen spreekt men van „Bongo-Bongoïsme“. Overdreven relativisme is tegenwoordig helaas de mainstream in culturele studies.“

Wat is hier problematisch aan?

Antweilers antwoord: „Ik ben een vrij apolitiek persoon, en daarom denk ik ook dat de basisregel van het cultuurrelativisme juist is: we moeten niet oordelen, omdat alle culturen fundamenteel gelijk en coherent op zichzelf zijn. Maar ik waarschuw voor overdreven cultuurrelativisme, dat snel omslaat in cultureel racisme. Het oude racisme zei: We leven in één wereld, maar we zijn verschillende mensen, de gele, de zwarte, de rode enzovoort. Het ultrarelativisme zegt: We zijn allemaal mensen, maar leven in totaal verschillende werelden, dat wil zeggen culturen. In extreme gevallen wordt dan beweerd dat de culturen onverenigbaar zijn en niet met elkaar kunnen communiceren. Dit is wetenschappelijk ongegrond en politiek gevaarlijk.“

Universalen

Als contrastterm kan het zogenaamde Adamisme genoemd worden. Dit verwijst naar het (voornamelijk religieuze) idee dat alle mensen een (goddelijke) oorsprong hebben (Adam/Eva) en daarom fundamenteel erg op elkaar lijken. Antweiler gebruikt hiervoor de term universalen.

Literatuur

Antweiler, Christoph (2009): Heimat Mensch. Wat ons allen verbindt. Hamburg: Murmann.

Antweiler, Christoph (2009): Interview met Christoph Antweiler [juni 2019].