Blackfacing

Blackfacing is het schminken van een blanke met zwarte verf om hem of haar de indruk te geven een andere huidskleur te hebben. Deze praktijk is wijdverbreid in heel Duitsland en wordt bijvoorbeeld gebruikt in theatervoorstellingen, carnavalsoptochten of kerstliedjesgroepen. Naast de visuele verandering heeft blackfacing ook een politieke dimensie die de afgelopen jaren voor een intens discours heeft gezorgd (vgl. Voss 2014, 103).

Koloniale traditie
„Blackfacing / Blackface is een theater- en amusementsmaskerade die zijn oorsprong vindt in de 19e eeuwse VS, maar ook in Europa werd opgepakt aan het begin van de Europese koloniale overheersing.“ (Khabo Koepsell 2015, 48) In zogenaamde ‚minstrel shows‘ schminkten blanke acteurs zichzelf met zwarte verf of houtskool en „beeldden racistische stereotypen van de zwarte bevolking uit. […] Zwarte huidskleur, in de traditie van blackfacing, heeft altijd gestaan voor primitiviteit en mentale beperking.“ (Khabo Koepsell 2015, 48) Hedendaagse blackfacing maakt dus gebruik van racistische tradities en reproduceert ze.

Blackfacing in Duitsland
De laatste jaren zijn culturele evenementen in Duitsland waarbij blackfacing werd gebruikt, uiterst kritisch besproken. Bijvoorbeeld de theatervoorstelling Ich bin nicht Rappaport van het Schlosspark Theater in Berlijn op 5 januari 2012 of het ZDF-programma Wetten, dass…? in december 2013, waarin burgers van Augsburg zich verkleedden als Jim Knopf en Lukas de locomotiefbestuurder. Ook al staat blackfacing in Duitsland niet direct in de traditie van de Amerikaanse minstrel shows en kan de intentie van degenen die verantwoordelijk zijn voor de bovengenoemde voorbeelden niet als racistisch worden beschouwd, blackfacing is gebaseerd op stereotypen en racistische ideeën die gevormd zijn door het koloniale verleden.

Racisme is onafhankelijk van intentie

Mensen van kleur (bv. activisten van de vereniging Bühnenwatsch) bekritiseren „de macht van blanken om racisme te definiëren“ (Ganz 2012, 127) en wijzen erop dat racisme vaak structureel is en kan worden gepleegd ongeacht de intentie. Hylton merkte bijvoorbeeld op dat mensen in het publiek bij de tenniswedstrijden van Serena Williams zichzelf schminken, waarbij hij opmerkte: „Sommigen beweren dat schminken bij autoraces en andere sport- en vrijetijdsevenementen goedaardig en leuk is voor iedereen. Voor deze mensen valt blackfacing in de categorie onschuldig en onschuldig plezier. Een andere lezing is echter dat geen enkele uitvoering van blackface neutraal kan zijn wat betreft het effect ervan op zwarte en gemioritiseerde etnische gemeenschappen. Het valt niet te ontkennen dat zwarte en minderheidsgemeenschappen gevoelig en dus kwetsbaar zijn voor het opvoeren van blackface.“ (Hylton 2018, 11)