Ballroomcultuur

Ballroomcultuur is een beweging in de queer scene van de VS die zich ontwikkelde uit de oorspronkelijke drag balls in New York City in de jaren 1970 en 1980 (cf. Weems 2008, 88). De eerste drag balls vonden eind 19e eeuw plaats in de wijk Harlem in New York (cf. Pearlman et al. 2014, 545). Al in de eerste decennia van de 20e eeuw genoten ze van een toenemende populariteit in veel grote Amerikaanse steden, die tot op de dag van vandaag voortduurt. Een van de locaties was het wereldberoemde Madison Square Garden in New York City (vgl. Weems 2008, 86; vgl. Beemyn 2014, 504). Door het toenemende conservatisme tijdens en na de Tweede Wereldoorlog werden deze oorspronkelijke drag balls verboden, maar de queer undergroundscene bleef dit soort bijeenkomsten in privéruimtes houden, waaruit aan het eind van de jaren 60 Ballroom Culture ontstond (vgl. Weems 2008, 88 e.v.).

Internationale bekendheid

In de jaren tachtig en negentig verspreidde de New Yorkse Ballroom Culture zich naar andere grote steden in de VS en werd ze mainstream en daarmee internationaal bekend door de documentaire Paris Is Burning (1990) van Jennie Livingston en de hit Vogue (1990) van Madonna (vgl. Beemyn 2014, 514 e.v.). In tegenstelling tot drag balls, die vooral gericht zijn op schoonheidswedstrijden en vooral homoseksuele mannen een platform bieden voor hun travestiekunst, richt de ballroomcultuur zich op een bredere massa queer people en biedt ze met name BlBOC de kans om zichzelf te vertegenwoordigen in verschillende performancecategorieën (vgl. ibid.; Beemyn, 514f.). Het belangrijkste doel van deze wedstrijden is om zichzelf met de grootst mogelijke ‚echtheid‘ (overtuigingskracht) te presenteren in de respectieve categorieën. Er wordt vaak gespeeld met gendersubversie. De wedstrijden worden beoordeeld door een jury, die meestal bestaat uit gerespecteerde leden van de scene (cf. Pearlman 2014, 545f.). Deelnemers lopen op een zogenaamde startbaan in de gekozen categorie en presenteren zich meestal in ‚voguing‘ (cf. Weems 208, 88). De wedstrijden in het kader van de bals hebben ook een politieke betekenis, aangezien de deelnemers genderrollen als een constructie blootleggen door middel van hun optreden (vgl. Bailey 2011, 366). Parodieën en perso¬nificaties zijn ook een essentieel onderdeel van deze bals (vgl. Pearlman 2014, 545 e.v.). Binnen de ballroomcultuur worden (gender)identiteitsbeschrijvingen dus opgevat als kneedbaar en veranderlijk, wat de leden de kans biedt om zich te bevrijden van heteronormatieve ideeën en om hun ‚queerness‘ uit te leven en te vieren in een veilige ruimte (vgl. Bailey 2011, 369 e.v.). De ballroomcultuur beperkt zich niet tot het organiseren van en deelnemen aan deze bals, maar produceert ook ‚huizen‘ waarin deelnemers zichzelf organiseren (vgl. ibid., 367).

Huizen

De zogenaamde ‚huizen‘ bieden leden van de ballroomscene een familiaal netwerk buiten hun biologische familie van herkomst, waarmee ze vaak geen of een slechte relatie hebben vanwege hun queerness (cf. Pearlman 2014, 545). De ‚moeders‘ of ‚vaders‘ van deze huizen zijn meestal gerespecteerde, meervoudige winnaars van bals en tegelijkertijd eponiemen voor hun huizen, waarbij grote designerlabels of symbolische termen ook als naam fungeren (vgl. Bailey 2011, 367). Ook al kunnen deze huizen in de meeste gevallen niet worden gelijkgesteld aan een fysiek thuis, toch bieden ze hun ‚kinderen‘ een familiestructuur, een plek om naartoe te gaan en een ondersteunend netwerk (vgl. ibid.). Naast de sociale structuur hebben de huizen de taak om bals en wedstrijden te organiseren en eraan deel te nemen (vgl. ibid., 368). Het is de taak van de ‚huisouders‘ om hun leerlingen op te voeden en voor te bereiden op de wedstrijden, zodat ze met succes kunnen strijden voor hun huis (vgl. ibid.; Beemyn 2014, 514f.).

Voguing

De oorspronkelijke vorm van ‚voguing‘ dateert uit de 19e eeuw en is nu een integraal onderdeel van Ballroom Culture wedstrijden (cf. Pearlman 2014, 545). Voguing is een dansstijl die gebruikmaakt van de glamoureuze poses uit modetijdschriften – vooral Vogue, waar het zijn naam aan te danken heeft (cf. Haider 2018). Binnen de Ballroom Culture wordt voguing gezien als een geraffineerde manier van straatvechten, waarbij degene met de beste choreografie wint (Cf. Paris Is Burning 1990, [35:55-37:07]). In het algemeen zijn er drie subcategorieën van voguing:

1. oude manier: verwijst naar de originele vorm, herkenbaar aan „hoekige bewegingen“.
2. nieuwe manier: omvat „acrobatische vormen“.
3. vogue femme: vertegenwoordigt een „bijna hysterische vrouwelijkheid“. (Aha 2016)

Voguing werd bekend bij de massa door de wereldberoemde videoclip van Madonna, waarvoor ze speciaal dansers uit de ballroomscene had gecast (cf. ibid.).

Duitse stijldanscultuur

Vooral de bovengenoemde popcultuurproducten hebben de Ballroom Culture bekender gemaakt. Ook recente producties zoals RuPaul’s Drag Race (World of Wonder, start 2009) of Pose (FX Productions, start 2018) en sociale media ondersteunen de verspreiding van de subculturele beweging, waardoor deze internationaal is aangepast (vgl. Haider 2018). In 2011 richtte Georgina Leo Melody het eerste Duitse House op in Düsseldorf (‚House of Melody‘) en in 2012 lanceerde ze het ‚Voguing Out Festival‘ in Berlijn, dat vergelijkbaar is met de Amerikaans-Amerikaanse Balls (vgl. Wiedemann 2019). In tegenstelling tot het Amerikaanse model is de Duitse ballroomscene niet exclusief voorbehouden aan de queer gemeenschap, maar staat ze ook open voor cis-mensen (cf. Aha 2016).

Literatuur

Aha, L. (2016): Ballroom Culture at Berlin’s HAU. She’s a pretty boy. https://taz.de/Ball-roomCulture-im-Berliner-HAU/!5354047/ [02.09.2020].

Bailey, M. (2011): Gender/Racial Realness: Theorizing the Gender System in Ballroom Culture. In: Feministische Studies 37(2), 365-386.

Beemyn, G. (2014): Amerikaanse geschiedenis. In: Erickson-Schroth, Laura (red.): Trans Bodies, Trans Selves. Een bron voor de transgendergemeenschap. Oxford, New York: Oxford University Press, 501-536.

Haider, A. (2018): How Drag Balls Went Mainstream. https://www.bbc.com/cul-ture/article/20180810-drag-balls-the-glamorous-performances-thatmean-resistance [02.09.2020].

Livingston, J. (Dir.) (1990): Paris Is Burning. Off-White Productions.

Pearlman, L. et al. (2014): Kunst en Cultuur. Erickson-Schroth, Laura (red.): Trans Bodies, Trans Selves. Een bron voor de transgendergemeenschap. Oxford, New York: Oxford University Press, 537-566.

Weems, M. (2008): De woeste stam. Mannelijke identiteit en performance in het circuit. Utah State: University Press.