Artefact

De term artefact komt uit het Latijn en is afgeleid van ars/ arte „kunst, ambacht/kunstvaardigheid“ en factum „het gemaakte“. Het verwijst naar door de mens gemaakte voorwerpen en uitdrukkingsvormen. Uitingen kunnen worden weergegeven als symbolen en symbolische handelingen (zie Harris 1989).

Prehistorie

In de prehistorische context is een artefact een „steen die door bewerking het karakter van een werktuig heeft gekregen; kunstmatig vervaardigd gebruiksvoorwerp; ook het snijwerk bij steenbewerking“ (Brockhaus).

Artefacten in een culturele context

„Cultuur is ui-achtig gerangschikt in verschillende lagen. Waarbij elke laag de andere conditioneert – en dus beïnvloedt“ (Dahl 2000). In het culturele ui-model van Spencer-Oatey bevinden artefacten zich in de buitenste laag en vertegenwoordigen zij „de duidelijke tekenen van cultuur“ (Dahl 2000), „die extern zichtbaar zijn en de waarden en normen van de samenleving symboliseren“ (M. A. R. E. 2005).

Ondanks deze duidelijke tekenen vragen de cultuurafhankelijke betekenissen veel aandacht. Bovendien moet men zich bewust zijn van de taalkundige, religieuze en culturele omgeving waarin men zich op dat moment bevindt, aangezien symbolen en symbolische handelingen in andere culturele kringen een andere betekenis kunnen hebben dan bij ons.

Verschillende betekenissen

Een voorbeeld van de verschillende betekenissen van symbolen is het teken dat wij met onze duim en wijsvinger maken om de O van Oké te vormen. Dit teken heeft drie andere betekenissen in een interculturele context. In Frankrijk wordt het bijvoorbeeld gebruikt om uit te drukken dat iets waardeloos is (vgl. Ani 2017). In Latijns-Amerika, Rusland en Oost-Europa daarentegen staat het gebaar voor „een belediging waarmee homoseksuelen op discriminerende wijze worden bespot“ (Dorscheid). In sommige delen van Europa wordt dit teken ook gebruikt om iemands tegenhanger te beledigen. In West-Europese landen is het bijvoorbeeld gebruikelijk om de kleur wit te associëren met onschuld en zuiverheid, terwijl deze kleur in Oost-Aziatische landen staat voor rouw (zie Kleuren en leven).

Literatuur:

Brockhaus Nachschlagewerk (2019): https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/ artefakt-vorgeschichte [26.02.2019].

Dudenverlag: https://www.duden.de/rechtschreibung/Artefakt [09.03.2019].

Kleuren en Leven – Online (o. J.): Het Chinese kleurbegrip. http:// www.farbenundleben.de/kultur/farbverstaendnis.html [06.03.2019].

M. A. R. E. (2005): Richtlijnen voor de implementatie van interculturele competentie in het dagelijks werk van

van overheden en organisaties. https://www.frankfurt.de/sixcms/ media.php/738/leitfaden-interkulturelle-kompetenz.pdf [06.03.2019].

Dorscheid, Kathrin (n.d.): Kultur mal anders: Gesten aus aller Welt. https:// www.geo.de/geolino/mensch/6703-rtkl-gestik-kultur-mal-anders-gesten-aus- aller-welt [26.02.2019].

Harris, M. (1989): Culturele antropologie. Een leerboek. Frankfurt/ Main: Camp Dahl, Stephan (2000): Intercultural Skills for Business, ECE, Londen. http:// www.intercultural-network.de/einfuehrung/thema_kultur.shtml [26.02.2019].

Ani (2017): Interculturele communicatie: gezichtsuitdrukkingen, gebaren en lichaamstaal correct interpreteren, https://www.stepin.de/weltneugier/die-kulturen-dieser-erde- facial-gestures-and-body-language/ [09.03.2019].