Akulturacja

Termin akulturacja składa się z łacińskich terminów ad „do“ i cultura „kultura“, można go zatem tłumaczyć jako wprowadzenie do kultury (por. Ammon 2010, 55). Został on wprowadzony w czasach kolonizacji przez brytyjskich i północnoamerykańskich antropologów kulturowych do opisu konsekwencji kontaktu dwóch obcych kultur. Akulturacja oznacza przyjęcie przez jednostkę, grupę lub społeczeństwo elementów obcej wcześniej kultury. Adoptowana może zostać wiedza, wartości, normy, intuicje, umiejętności, techniki, nawyki, identyfikacje, przekonania, chęć działania, rzeczywiste zachowania, ale przede wszystkim język. Jest to proces uczenia się charakteryzujący się internalizacją, naśladownictwem i uczeniem się od modelu, który wywołany jest głównie przez podbój, kolonizację, migrację, turystykę, kontakty naukowe czy stosunki handlowe. Bezpośredni kontakt z obcą kulturą jest obowiązkowy dla akulturacji.

Rodzaje akulturacji

Można wyróżnić cztery rodzaje akulturacji: akulturacja jednostronna, wzajemna, pełna i częściowa. Podczas gdy akulturacja jednostronna opisuje tylko jednostronne przyjęcie obcej kultury, akulturacja wzajemna oznacza dwustronne przyjęcie obcej kultury. Dalej rozróżnia się akulturację całkowitą, w której jedna kultura przyjmuje wszystkie elementy drugiej, obcej kultury i wynikiem tego jest asymilacja, oraz akulturację częściową, w której tylko częściowe elementy obcej kultury zostają włączone do istniejącej kultury. W akulturacji częściowej często dochodzi do kompartmentalizacji, czyli integracji elementów pewnych obszarów.

Ponadto akulturację można wyróżnić ze względu na wymiar poznawczy, społeczny, strukturalny i identyfikacyjny. Wymiar poznawczy obejmuje nabywanie wiedzy i umiejętności, wymiar społeczny nawiązywanie relacji społecznych między kulturami, wymiar strukturalny przyjmowanie określonych pozycji w społeczeństwie, a wymiar identyfikacyjny przyjmowanie wartości i identyfikacji (por. Esser 2018, 4).

Według Essera społeczeństwa wielokulturowe są wynikiem nieudanej asymilacji, a tym samym nieudanych procesów akulturacji: „Integracja bez stratyfikacji etnicznej i bez etnicznego podziału pracy zawsze zakłada pewną asymilację strukturalną i, związane z tym, procesy akulturacji w innych obszarach“ (Esser 2018, 5).

Według Essera konflikty etniczne powstają przede wszystkim jako reakcja na kontakt kulturowy, gdy dana organizacja społeczna jest uzależniona od istnienia pewnych elementów swojej kultury i gdy tożsamość kulturowa grupy lub społeczeństwa zostałaby utracona wraz z akulturacją (por. Esser 2018, 6).

Literatura

Ammon, Ulrich (2010): Akkulturation. In: Glück, Helmut (Hrsg.): Metzler Lexikon Sprache. 4. Aufl. Stuttgart: J. B. Metzler.

Esser, Hartmut (2018): Akkulturation. In: Kopp, Johannes/ Steinbach, Anja (Hrsg.): Grundbegriffe der Soziologie. 12. Aufl. Wiesbaden: Springer.