Metakomunikacja

Metakomunikacja ma miejsce wtedy, gdy komunikujemy się o samej komunikacji. Innymi słowy, komunikuje się o komunikacji. Może to mieć miejsce na przykład w formie komentarza, bardziej szczegółowego wyjaśnienia lub niewerbalnego mrugnięcia okiem w celu ironicznego oznaczenia. (por. Glück, s. 428) Te formy komunikacji są już tak zinternalizowane, że trudno je odróżnić od normalnego przebiegu rozmowy i charakteryzują się płynnymi przejściami (por. Nünning, s. 490). Ich celem jest wsparcie procesu zrozumienia i znalezienie przyczyn nieporozumień.

Kwadrat komunikacji

Kwadrat komunikacji Friedemanna Schulza von Thuna (zwany również modelem czterostronnym) oferuje model analizy zaburzeń komunikacyjnych. Zgodnie z tym modelem zarówno nadawca, jak i odbiorca mogą mieć na myśli i rozumieć wiadomość na cztery różne sposoby:  Jako

– informacje faktyczne (dane, fakty, okoliczności)

– Samoujawnienie (ukryte lub wyraźne stwierdzenia dotyczące uczuć, wartości lub cech)

– Relacyjny (stosunek do drugiej osoby)

– Apel (instrukcje dotyczące działania)

Konflikt metakomunikacyjny może powstać, gdy obie strony nie komunikują się na tym samym poziomie. Na przykład, osoba religijna może zinterpretować to jako negatywną wskazówkę relacyjną, jeśli inna osoba, z zamiarem ujawnienia siebie, ujawni jej swoje ateistyczne stanowisko. I odwrotnie, ujawnienie siebie przez osobę wierzącą może być zrozumiane przez drugą osobę w sposób atrakcyjny. Dzięki metakomunikacyjnej refleksji nad tym, na jakim poziomie oboje znajdują się w danym momencie, można rozwiązać to nieporozumienie.

Metakomunikacja stanowi zatem wyraźny odpowiednik ukrytej metasensytywności.

Literatura

Glück, Helmut/Rödel, Michael (2016): Metzler Lexikon Sprache. 5th ed. Stuttgart: Metzler.

Nünning, Ansgar (2008): Metzler Lexikon Literatur- und Kulturtheorie. 4th, updated and enlarged ed. Stuttgart: Metzler.

Plac komunikacyjny Schulza von Thun: https://www.schulz-von-thun.de/die-modelle/das-kommunikationsquadrat