Φυλετισμός

Ο φυλετισμός ανήκει στον τομέα της εθνοκοινωνιολογίας. Η λέξη προέρχεται από τη λατινική λέξη tribus „φυλετισμός“ ή από την αγγλική λέξη tribalism „φυλετική συνείδηση“ ή tribe „φυλή“.

Φυλετισμός – ένα συναίσθημα

Περιγράφει το αίσθημα του να ανήκει κανείς σε μια φυλή και να προσανατολίζεται προς τα συμφέροντα της δικής του φυλής όσον αφορά την κοινωνία, τον πολιτισμό και την πολιτική (βλ. Duden 2017, 1118). Αιτία του φυλετισμού θεωρείται η αυθαίρετη οριοθέτηση των συνόρων από τις ευρωπαϊκές αποικιοκρατικές δυνάμεις, κατά την οποία δεν λαμβάνονταν υπόψη οι εθνοτικές και ιστορικές καταβολές (βλ. Lentz 1995, 118 στ.). Ο φυλετισμός αναφέρεται επίσης στη φυλετική πολιτική σε αρκετά αφρικανικά κράτη. Οι πολλές επιμέρους φυλές και τα συναφή συμφέροντά τους καθιστούν δύσκολη την οικοδόμηση κράτους, ενώ υπάρχουν επίσης συχνές εθνοτικές συγκρούσεις (πρβλ. Brockhaus 2010, 7811). Ο λόγος είναι τα ανταγωνιστικά φυλετικά συμφέροντα (βλ. Matthies 1971, 35). Γνωστοί θεωρητικοί του φυλετισμού είναι ο John Lonsdale και η Carola Lentz.

Λέξεις όπως φυλετισμός και φυλή έχουν αρνητική χροιά μέσω της χρήσης τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σήμερα μιλάμε για εθνότητα ή εθνοτική ομάδα (βλ. Mader 2000, 4- βλ. Nnoli 1982, 103). Ο φυλετισμός χρησιμοποιείται μερικές φορές μόνο για να εκφράσει μια ακραία μορφή εθνότητας (πρβλ. Mader 2000, 5).

Ο „νέος φυλετισμός

Ο φιλόσοφος Daniel Quinn ίδρυσε τον „νέο φυλετισμό“. Τον χρησιμοποιεί για να περιγράψει μια ανεκτική, ισότιμη και συνεργατική μικρή ομάδα ανθρώπων, η οποία διαφέρει από τον κομμουνισμό ως προς το μικρό της μέγεθος. Αυτό, υποστηρίζει, αποτελεί μια δοκιμασμένη μορφή κοινωνίας εδώ και χιλιετίες και είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να επιτύχει ο άνθρωπος (βλ. Quinn 1999, 29).

Σήμερα, ο φυλετισμός χρησιμοποιείται επίσης για το μάρκετινγκ από εταιρείες που θέλουν να δημιουργήσουν ένα „εμείς-αίσθημα“ και στη συνέχεια μια ισχυρότερη προσκόλληση στο εμπορικό σήμα (βλ. Wissert 2014, 87).

Βιβλιογραφία

Brockhaus (2010): Das Taschenlexikon in 24 Volumes. Gütersloh/ Μόναχο: Brockhaus in wissenmedia.

Duden (2017): Die deutsche Rechtschreibung. 27η έκδ. Βερολίνο: Bibliographisches Institut.

Lentz, Carola (1995): „Tribalism“ and Ethnicity in Africa – a Research Review. Στο: Leviathan. Τεύχος 23. η. 1. Baden-Baden: Nomos, 115-145.

Lonsdale, John (1993): Κρατική εξουσία και ηθική τάξη. Η εφεύρεση του φυλετισμού στην Αφρική. Στο: The Overview. Τόμος 3, 5-10.

Mader, Thomas (2000): Ethnicity and tribalism in sub-Saharan Africa in their social and spatial problematics. Μόναχο: Grin.

Matthies, Volker (1971): Μαύρη Αφρική. Πολιτικές συγκρούσεις και αναπτυξιακές στρατηγικές. Opladen: Leske.

Nnoli, Okwudiba (1982): Tribalism or Ethnicity: Ideology versus Science. Στο: Jestel, Rüdiger (επιμ.): Das Afrika der Afrikaner. Κοινωνία και πολιτισμός στην Αφρική. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 99-128.

Quinn, Daniel (1999): Πέρα από τον πολιτισμό. Η επόμενη μεγάλη περιπέτεια της ανθρωπότητας. Νέα Υόρκη: Broadway Books.

Wissert, Stefan (2014): (Ημι-) Ethnomarketing: Μάρκετινγκ για άτομα με μονόπλευρο μεταναστευτικό υπόβαθρο. Αμβούργο: Diplomica.