Δεξιός εξτρεμισμός

Ο δεξιός εξτρεμισμός δεν πρέπει να νοείται ως ενιαία ιδεολογία. Αντίθετα, ο όρος περιλαμβάνει μια ποικιλία διαφορετικών ρευμάτων, ιδεολογικών προσανατολισμών καθώς και οργανωτικών μορφών (βλ. Grumke 2007, 20).

Ο δεξιός εξτρεμισμός από τη σκοπιά των κρατικών θεσμών

Από την άποψη της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος, ο όρος δεξιός εξτρεμισμός περιλαμβάνει τις προσπάθειες που στρέφονται κατά της ελεύθερης δημοκρατικής τάξης (FdGO) (βλ. Jesse 2004, 9). Κατά συνέπεια, ο όρος εξτρεμισμός καλύπτει τόσο αριστερές όσο και δεξιές κινήσεις. Κατά συνέπεια, ο δεξιός εξτρεμισμός περιγράφει „τη δεξιά παραλλαγή του πολιτικού εξτρεμισμού“ (Grumke 2007, 21).

Ο δεξιός εξτρεμισμός από τη σκοπιά της πολιτικής επιστήμης

Στην πολιτική επιστήμη, ο δεξιός εξτρεμισμός νοείται ως ένα „μάλλον διάχυτο ανομοιογενές πεδίο στάσεων, συμπεριφορών και οργάνωσης“ (Gessenharter 1998, 33). Ενώ οι δημόσιες θέσεις επικεντρώνονται συνήθως στην εξτρεμιστική συμπεριφορά – όπως η διάπραξη δεξιάς βίας – η προοπτική της πολιτικής επιστήμης τονίζει τη σημασία του επιπέδου στάσεων. Ο μιλιταρισμός, ο σοβινισμός, ο κοινωνικός δαρβινισμός, ο αυταρχισμός, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και ο φιλοναζισμός θεωρούνται συνιστώσες των ακροδεξιών συμπεριφορών (βλ. Grumke 2007, 22- βλ. Stöss 2000, 20 κ.ε.). Δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζονται όλα τα στοιχεία ταυτόχρονα για να εμφανίζουν ακροδεξιές συμπεριφορές. Παρόλα αυτά, μπορεί να υποτεθεί ότι „η πλειονότητα των στοιχείων υποκρύπτει όταν ένα άτομο αποφασίζει να δραστηριοποιηθεί σε ακροδεξιές ομάδες ή οργανώσεις“ (Grumke 2007, 23). Δεν είναι κάθε άτομο που έχει ένα δεξιό εξτρεμιστικό πρότυπο στάσεων που το εκφράζει και στη συμπεριφορά του. Επομένως, μπορεί να υποτεθεί ότι εντός μιας κοινωνίας το ποσοστό των ατόμων με κλειστή ακροδεξιά κοσμοθεωρία είναι πολύ μεγαλύτερο από τον αριθμό των ατόμων που εκφράζουν αυτή τη στάση με αντίστοιχη συμπεριφορά. Παρ‘ όλα αυτά, το επίπεδο στάσης θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για τον δεξιό εξτρεμισμό. Και οι δύο διαστάσεις μπορούν να διακριθούν η μία από την άλλη, αλλά μόνο μαζί μπορούν να αντιπροσωπεύουν πλήρως την έννοια του δεξιού εξτρεμισμού (βλ. Grumke 2007, 23- βλ. Stoss 2000, 25).

Ιδεολογικά χαρακτηριστικά

Ο ρατσισμός αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό του δεξιού εξτρεμισμού. Εδώ η αξίωση για καθολικά ανθρώπινα δικαιώματα απορρίπτεται με την παραδοχή της φυλετικής ή ηθικής ανισότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο αντισημιτισμός είναι μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μορφή ρατσιστικής σκέψης. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ο σοβινισμός, ο οποίος περιγράφει έναν υπερβολικό εθνικισμό που συνήθως χαρακτηρίζεται από μια εχθρική στάση απέναντι σε άλλα κράτη και λαούς. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η έννοια του εθνολαϊκισμού. Θεωρείται ότι οι λαοί είναι ίσοι αλλά όχι ομοιογενείς. Αυτή η φυσική ανισότητα οδηγεί σε κρίσεις, γι‘ αυτό και διατυπώνεται το αίτημα „οι λαοί να κατασκευάζονται ως εθνοτικά και πολιτισμικά ομοιογενείς, να ζουν χωριστά ο ένας από τον άλλον και να μην αναμειγνύονται“ (Bruns et al. 2015, 12), ώστε να διασφαλίζεται η „πολιτισμική καθαρότητα“. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του ακροδεξιού εξτρεμισμού είναι ο ευτελισμός ή η εξύμνηση του εθνικοσοσιαλισμού. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τον λεγόμενο ιστορικό αναθεωρητισμό, ο οποίος συμβαδίζει με την άρνηση του Ολοκαυτώματος και της γερμανικής ενοχής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (βλ. Grumke 2007, 24). Εκτός από αυτά τα χαρακτηριστικά, μια ακροδεξιά ιδεολογία χαρακτηρίζεται από την απόρριψη των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της πολυπολιτισμικότητας και „του αξιακού πλουραλισμού της φιλελεύθερης δημοκρατίας, όπως αυτός εκφράζεται στα κοινοβουλευτικά δημοκρατικά συστήματα“ (Grumke 2007, 25).

Νέα Δεξιά

„Αυτό που […] εμπορεύεται στον πολιτικό λόγο ως „δεξιός εξτρεμισμός“ έχει αλλάξει τόσο πολύ με την πάροδο του χρόνου, ώστε […] μια πιο διαφοροποιημένη ορολογία από ό,τι στο παρελθόν φαίνεται αναγκαία“ (Gessenharter/ Frochling 1998, 11). Στο εσωτερικό της κοινωνίας, είναι ευρέως διαδεδομένη η παραδοχή ότι οι δεξιοί εξτρεμιστές εμφανίζονται ως επιρρεπείς στη βία skinheads που φορούν μπότες Springer και ότι οι δεξιές εξτρεμιστικές συμπεριφορές μπορούν να αναχθούν σε ένα πρόβλημα μειονοτήτων που είναι έτοιμες να χρησιμοποιήσουν βία και οι οποίες βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση ζωής (βλ. Bruns et al. 2015, 86). Η Νέα Δεξιά προσδιορίζει ένα πολιτικό φάσμα που καθιερώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ξεκινώντας από τη Γαλλία. Θεωρεί τον εαυτό της ως αντίρροπη δύναμη στο λεγόμενο κίνημα του ’68. Κατά συνέπεια, τάσσεται κατά του φιλελευθερισμού και της ισονομίας. Οι φορείς της Νέας Δεξιάς χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι δεν είναι επικίνδυνοι με την έννοια ότι μπορούν να συγκριθούν με βίαιους „τραμπούκους ναζί“. Αντίθετα, ο κίνδυνος έγκειται στο γεγονός ότι προσπαθούν να διεισδύσουν στη μέση του πληθυσμού και να επηρεάσουν τη σκέψη του, εισάγοντας τους εαυτούς τους σε δημόσιους-πολιτικούς λόγους (βλ. Mense et al. 2016, 183). Με τον τρόπο αυτό, επιδιώκουν τον στόχο της ριζοσπαστικοποίησης του αξιακά συντηρητικού κέντρου „υποδαυλίζοντας διαρκώς τη δυσαρέσκεια εναντίον ορισμένων ομάδων του πληθυσμού“ (Bruns κ.ά. 2015, 14). Υποστηρίζουν την ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων, τον αντισημιτισμό, τον αντιμουσουλμανικό ρατσισμό, τους συντηρητικούς ρόλους των φύλων και την ιεραρχική κοινωνία (βλ. Bruns et al. 2015, 86).

Βιβλιογραφία

Bruns, Julian/ Glösel, Kathrin/ Strobl, Natascha (2015): Rechte Kulturrevolution. Ποια και τι είναι η σημερινή Νέα Δεξιά; Attac Basis Texte 47. Αμβούργο: VSA.

Gessenharter, Wolfgang (1998): Neue extreme Rechte, intellektuelle Neue Rechte und Rechtsextremismus. In: Gessenharter, Wolfgang/ Fröchling, Helmut (eds.): Rechtsextremismus und neue Rechte in Deutschland: Zur theoretischen und empirischen Neuvermessung eines politisch-ideologischen Raumes? Wiesbaden: Springer, 25-66.

Gessenharter, Wolfgang/ Frochling, Helmut (1998): Rechtsextremismus und Neue (radikale) Rechte – Einladung zu einem Dialog. In: Gessenharter, Wolfgang/ Fröchling, Helmut (eds.): Rechtsextremismus und neue Rechte in Deutschland: Zur theoretischen und empirischen Neuvermessung eines politisch-ideologischen Raumes? Wiesbaden: Springer, 11-24.

Grumke, Thomas (2007): Rechtsextremismus in Deutschland. Έννοια – Ιδεολογία – Δομή. Στο: Glaser, Stefan/ Pfeiffer, Thomas (επιμ.): Erlebniswelt Rechtsextremismus. Περιφρόνηση της ανθρωπότητας με ψυχαγωγική αξία. Υπόβαθρο. Μέθοδοι. Πρακτική της πρόληψης. Schwalbach am Taunus: Wochenschau Verlag, 19-35.

Jesse, Eckhard (2004): Μορφές πολιτικού εξτρεμισμού. Στο: Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών (επιμ.): Ο εξτρεμισμός στη Γερμανία. Erscheinungsformen und aktuelle Bestandsaufnahme. Βερολίνο, 7-24.

Mense, Thomas/ Schubert, Frank/ Widemann, Gregor (2016): Από τους „ανήσυχους πολίτες“ στους μαχητές της αντίστασης; – Η Pegida και η Νέα Δεξιά. Στο: Decker, Oliver/ Kiess, Johannes/ Brähler, Elmar (επιμ.) (20016): Die enthemmte Mitte. AutoritÄre und rechtsextreme Einstellungen in Deutschland. 2nd ed. Gießen: Psychosozial-Verlag, 179-200.

Stöss, Richard (2000): Rechtsextremismus im vereinten Deutschland. 3rd ed. Βερολίνο: Ίδρυμα Friedrich Ebert.