Ανοχή

Ο όρος ανεκτικότητα έχει υποστεί μια σημαντική αλλαγή στο νόημά του τα τελευταία χρόνια. Στο παρελθόν, είχε μάλλον αρνητική χροιά.

Luther

Ο Μαρτίνος Λούθηρος (1483-1546) όρισε τον λατινικό όρο tolerantia στην εποχή του ως εξής: „Η ανοχή δηλώνει γενικά την ανοχή ή τον σεβασμό πεποιθήσεων, πράξεων ή πρακτικών που, αφενός, θεωρούνται λανθασμένες και αποκλίνουσες από τον κανόνα, αλλά, αφετέρου, δεν απορρίπτονται πλήρως και δεν περιορίζονται“.

Τεχνολογία

Στην τεχνολογία, η ανοχή ορίζεται ως εξής: „Η ανοχή δηλώνει την κατάσταση ενός συστήματος στην οποία μια απόκλιση από την κανονική κατάσταση που προκαλείται από μια διαταρακτική επίδραση δεν καθιστά (ακόμη) αναγκαία ή δεν οδηγεί σε αντιρρύθμιση ή αντίμετρο. Με μια στενότερη έννοια, ανοχή είναι η απόκλιση μιας ποσότητας από την κανονική κατάσταση ή το κανονικό μέτρο, η οποία απλώς δεν θέτει ακόμη σε κίνδυνο τη λειτουργία ενός συστήματος“. (physics.cosmos-indirekt.de 2020)

Μετατόπιση της έννοιας

Σε σύγκριση με αυτούς τους ορισμούς, σήμερα ο όρος ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την αποδοχή. Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (1749-1832) έγραψε: „Η ανεκτικότητα θα πρέπει πραγματικά να είναι μόνο μια προσωρινή στάση: πρέπει να οδηγεί στην αποδοχή. Το να ανέχεσαι σημαίνει να προσβάλλεις“. Ωστόσο, η μετατόπιση του νοήματος προς την αποδοχή, η οποία είναι ιδιαίτερα αισθητή στην κοινωνικοπολιτική ζωή, κρύβει και κινδύνους. Πρόκειται κυρίως για τη διεκδίκηση της ανοχής υπέρ των δικών μας συμφερόντων (βλ. Hastedt 2012, 8). Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν επίσης τακτικές αντιπαραθέσεις στη Γερμανία, π.χ. όταν πρόκειται για θρησκευτικά σύμβολα σε δημόσιους χώρους (σταυρός, μαντίλα κ.λπ.). Πού αρχίζει και πού τελειώνει η ανεκτικότητα; Τι ακριβώς σημαίνει ανοχή όταν υπάρχουν αντικρουόμενες θέσεις – στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων ή στο ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο;

Παράδοξο

Η συζήτηση για την ανεκτικότητα περιέχει ένα εγγενές παράδοξο. Για παράδειγμα, η συζήτηση για την εθνική ποικιλομορφία βαθαίνει τις διαφορές μεταξύ εθνικοτήτων και εθνοτικών ομάδων, παρόλο που ο λόγος θέλει στην πραγματικότητα να τις εξομαλύνει. Σύμφωνα με τον Nassehi, ωστόσο, η πολιτισμική μοναδικότητα έρχεται στην πραγματικότητα περισσότερο στο προσκήνιο (βλ. Nassehi 2002, 175 κ.ε.).

Η ανοχή είναι αμφίσημη και πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται κριτικά, διότι τα εγκλήματα ή η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν πρέπει να αγνοούνται κατά τη διάρκεια της ανοχής. Μπορούν να γίνουν ανεκτοί οι αναγκαστικοί γάμοι, οι γάμοι παιδιών, το κάψιμο μαγισσών και χηρών, ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων στο όνομα συγκεκριμένων πολιτισμικών χαρακτηριστικών; Μπορούμε καν να μιλάμε εδώ για συγκεκριμένα πολιτισμικά χαρακτηριστικά;

Λογοτεχνία

https://physik.cosmos-indirekt.de/Physik-Schule/Toleranz_(Τεχνολογία) [18.02.2020].

Hastedt, Heiner (2012): Ανεκτικότητα. Grundwissen Philosophie. Στουτγάρδη: Reclam.

Nassehi, Armin (2002): Το παράδοξο της ανεκτικότητας. Στο: Alfred Herrnhausen Society for International Dialogue (επιμ.): Tolerance. Diversity Identity Recognition. Φρανκφούρτη.